Zachowek to kluczowy element dziedziczenia: Komu się należy? I ile wynosi?

Czy należy się zachowek bez testamentu? Ile lat po śmierci można ubiegać się o zachowek? Kiedy należy się zachowek po rodzicach? – pytania tego rodzaju pojawiają się dość często.

Warto pamiętać, że to, że ktoś został pominięty w testamencie nie oznacza, że nie ma szans na uzyskanie spadku. Zachowek zapewnia, że spadkobiercy otrzymają swoją część majątku po zmarłym, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie lub gdy dziedziczenie odbywa się na zasadzie ustawowej. Sprawdź, kto posiada prawo do zachowku i poznaj odpowiedzi na powyższe pytania.

Czym jest zachowek?

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, powołanie do spadku wynika z ustawy lub z testamentu. Dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy lub gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Oznacza to, że dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Zachowek jest instytucją, która chroni interesy majątkowe osób pominiętych w testamencie.

Zachowek jest uprawnieniem przysługującym zstępnym (dzieciom, wnukom), małżonkowi i rodzicom spadkodawcy na wypadek pominięcia ich w testamencie. Zachowek ogranicza swobodę spadkodawcy w dysponowaniu swoim majątkiem w przypadku jego śmierci. Celem zachowku jest przede wszystkim zabezpieczenie interesów najbliższej rodziny spadkodawcy po jego śmierci.

Kiedy przysługuje prawo do zachowku?

Uprawnienie do zachowku przysługuje zawsze, gdy członek najbliższej rodziny zmarłego (dziecko, wnuk, przysposobiony, małżonek, rodzic lub przysposabiający) nie został uwzględniony w spadku.

Osoba ta nie może być jednak wydziedziczona ani uznana za niegodnego dziedziczenia. W takiej sytuacji nie ma ona prawa do zachowku.

Komu przysługuje zachowek?

Do zachowku uprawnieni są zstępni, a także małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Duże znaczenie ma w tym przypadku kolejność dziedziczenia. Rodzice spadkodawcy są uprawnieni do zachowku tylko w sytuacji, w której spadkodawca nie miał dzieci ani małżonka.

Ile wynosi zachowek?

Wysokość zachowku zależy od różnych czynników, takich jak małoletność lub trwała niezdolność do pracy uprawnionego. Kodeks Cywilny określa, jaka wysokość zachowku przynależy poszczególnym osobom.

W przypadku dziecka osoby zmarłej, zachowek wynosi ½ całej masy spadkowej - przy czym, gdy dziecko jest małoletnie lub trwale niezdolne do wykonywania obowiązków zawodowych, zachowek wzrasta do ⅔ wartości spadku.

Jak uzyskać zachowek?

Osoba, która ma prawo do zachowku powinna skierować do spadkobiercy lub spadkobierców, którzy otrzymali spadek żądanie zapłaty zachowku. W wezwaniu należy umieścić kwotę do wypłaty i podstawę do wypłaty zachowku.

Jeśli to nie przyniesie oczekiwanych skutków można ubiegać się o zachowek na drodze sądowej. Wówczas należy złożyć pozew o zachowek do sądu okręgowego lub rejonowego podając datę, dane pozwanego, dane powoda, a także przedmiot sporu, czyli kwotę zachowku oraz uzasadnienie roszczenia i inne istotne dla sądu informacje, takie jak np. dowody potwierdzające trwałą niezdolność do pracy powoda.

Do pozwu należy dołączyć również dokumenty, w tym akt zgonu spadkodawcy, akt poświadczenia dziedziczenia, akt cywilny potwierdzający pokrewieństwo między osobą zmarłą a powodem oraz umowy darowizny czy inne dokumenty, które potwierdzają, że roszczenie o zachowek jest uzasadnione.

Kiedy traci się prawo do zachowku?

Warto pamiętać, że prawo do zachowku ulega przedawnieniu. Przedawnienie skutkuje brakiem możliwości uzyskania danej kwoty pieniężnej. Ile lat po śmierci można ubiegać się o zachowek? Kiedy zachowek ulega przedawnieniu? Termin mija wraz z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu spadkodawcy.

Kto nie może otrzymać zachowku?

Zachowku nie otrzyma osoba, która została uznana za niegodną dziedziczenia oraz osoba, która została wydziedziczona na mocy testamentu spadkodawcy. Prawo do zachowku nie przysługuje również osobom, które zrzekły się dziedziczenia i które odrzuciły spadek.