ZUS wypłaca przeciętnie 3917 zł. Co musisz wiedzieć przed złożeniem wniosku?

Pierwszy warunek: Miejsce pracy

O świadczenie kompensacyjne mogą ubiegać się zarówno nauczyciele, jak i pedagodzy oraz wychowawcy zatrudnieni przed zgłoszeniem wniosku w: publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach oraz placówkach kształcenia ustawicznego; młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, placówkach zapewniających opiekę nad uczniami w czasie nauki poza miejscem zamieszkania. Prawo do świadczenia dotyczy również osób zatrudnionych w wybranych typach ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży.

W jakim wieku musi być wnioskodawca?

Świadczenie jest przeznaczone dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Kobiety składające wniosek w 2024 roku muszą mieć ukończone co najmniej 55 lat, a w kolejnych latach:

• co najmniej 56 lat – lata 2025–2026,
• co najmniej 57 lat – lata 2027–2028,
• co najmniej 58 lat – lata 2029–2030,
• co najmniej 59 lat – lata 2031–2032.

W przypadku mężczyzn wymagania odnośnie minimalnego wieku uprawniającego do świadczenia to:

• co najmniej 60 lat – lata 2023–2024,
• co najmniej 61 lat – lata 2025–2026,
• co najmniej 62 lata – lata 2027–2028,
• co najmniej 63 lata – lata 2029–2030,
• co najmniej 64 lata – lata 2031–2032.

Przyznane prawo do świadczenia kompensacyjnego wygaśnie z dniem poprzedzającym dzień osiągnięcia wieku emerytalnego lub dniem poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury.

Jaki jest wymagany staż pracy?

Nauczyciel, pedagog lub wychowawca musi potwierdzić 30-letni staż pracy (okresy składkowe i nieskładkowe), w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze min. ½ obowiązkowego wymiaru zajęć. Do stażu pracy nauczycielskiej ZUS nie wlicza m.in.:

• okresów niezdolności do pracy (za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne),
• okresów pobierania zasiłku opiekuńczego lub macierzyńskiego,
• okresów, w których nie wykonywano pracy, ale otrzymano (na podstawie Karty Nauczyciela) wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy lub wynagrodzenie w czasie urlopu macierzyńskiego (od 15 listopada 1991 r. do 31 lipca 1992 r.),
• urlopów – dla poratowania zdrowia, szkoleniowych, wychowawczych, bezpłatnych, na dalsze kształcenie się,
• okresów, w których nauczyciel pozostawał w stanie nieczynnym,
• służby wojskowej.

Jak jest obliczana kwota świadczenia kompensacyjnego?

ZUS podzieli sumę zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego przez średnie trwanie życia osoby w wieku 60 lat. Co istotne, nie będzie to kwota niższa niż kwota najniższej emerytury, która w 2024 roku wynosi 1780,96 zł brutto. W zeszłym roku przeciętna wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego wynosiła ok. 3917,60 zł.

Świadczenie kompensacyjne a stosunek pracy

Pobieranie świadczenie wymaga rozwiązania każdego stosunku pracy w jakim osoba pozostawała bezpośrednio przed złożeniem wniosku. Warunek zostaje także spełniony, gdy wygasa umowa o pracę. Podobnie w przypadku rozwiązania stosunku pracy z powodu: całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły, ograniczenia oddziałów lub zmiany planu nauczania (nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć). Warunek spełnią także nauczyciele, którym stosunek pracy wygasł po 6-miesięcznym okresie pozostawania w stanie nieczynnym.

Kto może pracować i pobierać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?

ZUS przewiduje obecnie kilka wyjątków od powyższych zasad. Świadczenie może utrzymać nauczyciel pracujący na określonych warunkach i w określonym czasie:

• od 24 lutego 2022 r. do 31 sierpnia 2024 r. – osoby pracujące jako pomoc nauczyciela "dla osób nie będących obywatelami polskimi, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki",
• okres do 31 sierpnia 2024 r. – nauczyciele języka polskiego lub nauczyciele prowadzący dodatkową naukę języka polskiego, lub nauczyciele inni niż wymienieni w pkt. 1, jeżeli w dniu nawiązania stosunku pracy do szkoły uczęszcza co najmniej jeden uczeń będący obywatelem Ukrainy.

Te dokumenty należy dołączyć do wniosku

Zainteresowani pobieraniem świadczenia oprócz wniosku ENSK muszą złożyć do ZUS-u dokumenty potwierdzające okresy:

• wykonywania pracy,
• prowadzenia działalności pozarolniczej,
• służby wojskowej,
• pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
• urlopu wychowawczego,
• nauki w szkole wyższej.

Wymagane są również dokumenty potwierdzające wynagrodzenie przed 1 stycznia 1999 r. Wniosek można składać osobiście, przez platformę elektroniczną PUE ZUS, listownie lub za pośrednictwem pełnomocnika.

Kiedy składać wniosek i jak długo czeka się na decyzję?

Wniosek o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne należy składać najwcześniej 30 dni przed dniem, w którym osoba spełni komplet wymagań dotyczących uprawnień do świadczenia. Na decyzję urzędu wnioskodawca czeka do 30 dni od dnia złożenia wniosku.