Kodeks pracy nie zawiera zapisów dotyczących udzielania urlopu wypoczynkowego w początkowym okresie zatrudnienia. Nowy pracownik zyskuje prawo do urlopu wypoczynkowego stopniowo wraz z upływem czasu. Po przepracowaniu jednego miesiąca przysługuje mu prawo do jednej dwunastej części urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym.
Pierwsza praca. Urlop cząstkowy
Artykuł 153 § 1 Kodeksu pracy definiuje szczególne warunki uzyskiwania prawa do urlopu dla osób podpisujących swoją pierwszą umowę o pracę. Istotne jest, że ten przepis dotyczy nie tylko okresu pierwszej pracy, który może trwać np. tylko 3 miesiące, ale również całego roku kalendarzowego, w którym została ona podjęta, nawet jeśli pracownik zmienia pracodawcę dwukrotnie lub trzykrotnie.
Takie osoby nabywają prawo do tzw. urlopu cząstkowego. Z każdym upływającym miesiącem pracy zyskują 1/12 wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego po przepracowaniu całego roku, czyli 1/12 z 20 dni w przypadku pełnego etatu. Oznacza to 1,66 dnia urlopu. Pracodawca nie jest zobowiązany zaokrąglać tego wyniku w górę, czyli do 2 dni. W takiej sytuacji mówimy, że pracownik zyskuje prawo do urlopu od dolnej granicy.
Urlop bezpłatny w nowej pracy
Gdy pracownik zatrudniony na nowym stanowisku potrzebuje wolnego, istnieje opcja skorzystania z urlopu bezpłatnego po wcześniejszym złożeniu odpowiedniego wniosku. Warto jednak zaznaczyć, że pracodawca nie jest zobowiązany do udzielenia takiego urlopu. Zależy to wyłącznie od jego dobrej woli. Urlop ten nie jest wliczany do stażu pracy, co oznacza, że pracownik nie otrzymuje w jego trakcie wynagrodzenia i nie jest objęty ubezpieczeniem społecznym.
Nowa praca a urlop okolicznościowy
Nowy pracownik może skorzystać z różnych dni wolnych, które są uzależnione od konkretnej sytuacji. Do tych dni zaliczyć można na przykład urlop okolicznościowy, np. związany ze ślubem, narodzinami dziecka lub pogrzebem członka rodziny. Dodatkowo pracownikowi przysługuje urlop od siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Istotne jest, że to nowe uprawnienie obejmuje również osoby zatrudnione na część etatu - nie ma tutaj żadnych ograniczeń.
Urlop na żądanie a nowa praca
Urlop na żądanie jest przysługujący jedynie pracownikowi, który nabył już prawo do urlopu wypoczynkowego. W związku z tym wydaje się, że nowemu pracownikowi nie przysługuje on automatycznie. Jednak ta kwestia nie jest ostatecznie rozstrzygnięta. Jeśli pracodawca zgodzi się wcześniej na udzielenie pracownikowi urlopu na żądanie i jest to na korzyść pracownika, nie narusza on prawa. Podobnie jak w przypadku urlopu bezpłatnego, wszystko zależy od dobrej woli pracodawcy.
Urlop opiekuńczy a nowa praca
Istnieje możliwość skorzystania z urlopu opiekuńczego w celu udzielenia opieki lub wsparcia osobie, która nie należy do najbliższego kręgu rodziny, na przykład dziadkowi, babci lub konkubentowi. Warunkiem koniecznym do skorzystania z urlopu opiekuńczego jest fakt, że osoba wymagająca opieki lub wsparcia zamieszkuje w tym samym gospodarstwie domowym co pracownik. Ponadto pracownikowi przysługuje prawo do opieki nad dzieckiem (do 14. roku życia) w wymiarze 2 dni lub 16 godzin od momentu rozpoczęcia pracy, niezależnie od rodzaju umowy o pracę, stażu zatrudnienia czy też wymiaru etatu.