Odszkodowanie za wypadek przy pracy lub uszczerbek na zdrowiu spowodowany chorobą zawodową ma charakter jednorazowy. Jego wysokość reguluje ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Od 1 kwietnia ZUS wypłaca 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W porównaniu do zeszłego roku stawka wzrosła o 162 zł.
Komu przysługuje odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Ubezpieczenie wypadkowe stanowi jeden z elementów wchodzących w skład ubezpieczeń społecznych. Tylko osoby, które je opłacają, mają prawo ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, których skutkiem jest stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu. Pierwszy oznacza naruszenie sprawności organizmu i upośledzenie jego czynności. W tym przypadku nie ma możliwości wystąpienia poprawy. Długotrwały uszczerbek na zdrowiu jest z kolei definiowany jako naruszenie sprawności i upośledzenia czynności organizmu na okres minimum 6 miesięcy, z możliwością poprawy. Odszkodowanie przysługuje także członkom rodziny, jeśli skutkiem wypadku lub choroby zawodowej była śmierć pracownika. Kto może otrzymać pomoc?
- Małżonek.
- Dzieci własne, przysposobione lub drugiego małżonka.
- Wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie do 18. roku życia.
- Rodzice.
Ile wynosi odszkodowanie za wypadek przy pracy?
Wysokość odszkodowania jest związana z procentowym uszczerbkiem na zdrowiu. Ten jest z kolei oceniany przez lekarza orzecznika ZUS. Stopień uszczerbku może też określić komisja lekarska ZUS, w momencie gdy zostanie zakończone leczenie oraz rehabilitacja. Jeśli uszczerbek na zdrowiu wyniósł np. 10 proc., poszkodowany otrzyma 14 310 zł. Kwoty jednorazowych odszkodowań są dużo wyższe w przypadku niezdolności do pracy lub śmierci pracownika.
- Jeśli lekarz orzecznik stwierdzi całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji, osoba otrzyma jednorazowo 25 044 zł.
- W przypadku śmierci pracownika, uprawniony małżonek lub dziecko otrzyma 128 799 zł odszkodowania.
- Członkowie rodziny inni niż małżonek lub dziecko otrzymają 64 399 zł.
Powyższe kwoty odszkodowań obowiązują od 1 kwietnia 2024 roku do 31 marca 2025 roku. Aby móc otrzymać świadczenie, wypadek przy pracy musiał być spowodowany zewnętrzną przyczyną, w związku z wykonywanymi obowiązkami. W przypadku doznania urazu, pracownik musi zgłosić ten fakt pracodawcy, który jest z kolei zobowiązany do przeprowadzenia postępowania powypadkowego. Poza tym w ciągu 14 dni powinien przygotować protokół powypadkowy.
Jak ubiegać się o odszkodowanie z ZUS?
Osoby, które doznały uszczerbku na zdrowiu, muszą złożyć wniosek oraz odpowiednie dokumenty do ZUS. Do tych czynności uprawnieni są też wcześniej wymienieni członkowie rodziny, jeśli wypadek był śmiertelny. Co trzeba przygotować?
- Wniosek o odszkodowanie za wypadek przy pracy.
- Zaświadczenie OL-9 (o stanie zdrowia).
- Kartę wypadku lub protokół wypadku, które sporządził pracodawca.
- Prawomocny wyrok sądu pracy.
- Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej, wydaną przez państwowego inspektora sanitarnego.
Członkowie rodziny muszą z kolei złożyć m.in. akt urodzenia, akt zgonu, dokument, który potwierdza stopień pokrewieństwa ze zmarłym oraz odpis skrócony aktu małżeństwa. Pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu, mogą złożyć wniosek dopiero w momencie, gdy zostanie zakończone leczenie i rehabilitacja. Z kolei członkowie rodziny mogą to zrobić w dowolnym momencie. ZUS ma 14 dni na wydanie decyzji od momentu uprawomocnienia orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika lub od otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej. Odszkodowanie jest wypłacane w ciągu 30 dni od wydania decyzji.
W tych przypadkach odszkodowanie nie przysługuje
Jak podaje ZUS na swojej stronie, jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy nie przysługuje w dwóch sytuacjach, nawet jeśli pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu.
1. Jeśli jedyną przyczyną wypadku było umyślne naruszenie przepisów BHP lub rażące niedbalstwo.
2. Jeśli pracownik przyczynił się w dużym stopniu do wypadku i był pod wpływem alkoholu lub środków psychotropowych. Ten wyjątek nie dotyczy jednak wypadków ze skutkiem śmiertelnym.
W przypadku decyzji odmownej pracownik ma prawo się odwołać w ciągu miesiąca. Odwołanie należy wnieść pisemnie lub ustnie za pośrednictwem ZUS do sądu okręgowego.