Zgodnie z przekazem rzecznika ZUS, ustawowo Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do przeprowadzania kontroli zwolnień lekarskich. W minionym roku poddał analizie 461,2 tys. zwolnień lekarskich, co zaowocowało zakwestionowaniem 28,9 tys. świadczeń chorobowych o wartości 29 mln 273 tys. złotych.
Były to zarówno kontrole prawidłowości orzekania o niezdolności do pracy, weryfikacja przez lekarza orzecznika ZUS-u czy osoba na zwolnieniu jest nadal chora, jak i kontrole ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy zgodnie z ich celem.
Obniżenie wysokości świadczenia na L4
Rzecznik ZUS przypomina, że instytucja ma obowiązek obniżyć wysokość świadczeń chorobowych do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego.
Z tego powodu w ubiegłym roku obniżono wypłaty o 147 mln 677 tys. zł. Niższe świadczenie otrzymało 96,5 tys. osób. Skutki finansowe kontroli w 2023 roku wyniosły łącznie 176 mln 953 tys. zł – podaje rzecznik.
Jak zaznaczył, osoby, które w niewłaściwy sposób korzystają ze zwolnień lekarskich, muszą liczyć się z przykrymi konsekwencjami, czyli utratą prawa do świadczenia chorobowego za cały okres zwolnienia, a nawet zwrotu świadczenia, jeśli takowe zostało już wypłacone.
W kontekście kontroli poprawności orzekania o czasowej niezdolności do pracy, w przypadku stwierdzenia przez lekarza orzecznika ZUS-u, że osoba poddana kontroli jest już zdrowa, następuje skrócenie okresu zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji osoba ubezpieczona zachowuje prawo do świadczenia chorobowego jedynie do dnia przeprowadzenia badania.
Rzecznik zaznaczył również, że pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, również mogą przeprowadzać kontrolę zwolnień lekarskich.
Ślub, wakacje, remonty na L4?
Rzecznik doniósł o przypadku ubezpieczonej, która będąc na zwolnieniu lekarskim, wzięła ślub oraz zorganizowała własne wesele w tym czasie. Nadal zdarzają się sytuacje, gdy osoby, zamiast powracać do zdolności do pracy, wyjeżdżają na zagraniczne wakacje. ZUS otrzymał powiadomienie od jednego z pracowników na zwolnieniu, który informował, że przez kilka dni będzie przebywał w jednej z europejskich stolic, jednocześnie przekazując adres hotelu, w którym się zatrzymał.
Żebrowski dodatkowo wspomniał o innym przypadku, gdzie mężczyzna, będąc na świadczeniu rehabilitacyjnym z powodu problemów z kręgosłupem, wykonywał prace remontowe w wielorodzinnym budynku. Mimo że był obserwowany przez osoby przeprowadzające kontrolę w miejscu remontu, ubezpieczony zaprzeczał, że pracuje. Pomimo jego tłumaczeń, ZUS nie zaufał jego wyjaśnieniom i odmówił przyznania prawa do dalszego otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego.
Inny mężczyzna podczas okresu zwolnienia lekarskiego angażował się w organizację różnych wydarzeń kulturalnych, takich jak koncerty czy festyny, natomiast jeszcze inny ubezpieczony, zamiast odpoczywać, pracował jako DJ w klubie.
Znamy również przypadek, że w trakcie zwolnienia ubezpieczeni brali udział: w pracach komisji wyborczej, w regatach, w pikiecie w urzędzie, jeden zbierał kalafiory z własnego pola, kolejny pomagał innej osobie przy budowie kurnika- dodał rzecznik ZUS.
Zwolnienie L4
Warto przypomnieć, że na wystawionym przez lekarza zwolnieniu znajdują się informacje, czy pacjent powinien leżeć, czy może chodzić. Zwolnienie L4 z kodem 1 – "zwolnienie leżące", oznacza nakaz przebywania w domu przez cały okres zwolnienia. Są jednak wyjątki, jak np. wyjście do lekarza, czy apteki.
Zwolnienie lekarskie z kodem 2 oznacza, że chory może chodzić i według lekarza poruszanie się nie wpływa i nie powinno wpływać na jego stan zdrowia.Jednak warto zaznaczyć, że opuszczenie domu przez osobę chorych powinno być uzasadnione istotnymi potrzebami, takimi jak na przykład wizyta u lekarza.
Jak uniknąć problemów z ZUS?
Aby uniknąć problemów związanych z kontrolą ZUS, osoby ubezpieczone powinny przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim ważne jest, aby regularnie informować lekarza o aktualnym miejscu pobytu w czasie zwolnienia chorobowego. Jeśli zmieni się miejsce zamieszkania, konieczne jest natychmiastowe zaktualizowanie tych informacji u lekarza, który wystawił e-zwolnienie. Dodatkowo, podczas trwania zwolnienia należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, aby uniknąć przedłużenia okresu niezdolności do pracy.
Kto może korzystać z L4?
Zwolnienie lekarskie jest dostępne dla każdej osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie, która opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zwolnienie to uprawnia do otrzymywania 80 proc. wynagrodzenia, z wyjątkiem ciąży, bo wówczas przysługuje pełne wynagrodzenie. Okres zwolnienia lekarskiego powinien być przeznaczony na leczenie i regenerację zdrowia.