Komu przysługuje odprawa pośmiertna? Pracodawca jest do niej zobowiązany

Odprawa pośmiertna to forma wsparcia finansowego, która jest przyznawana członkom rodziny zmarłego pracownika, jeśli do śmierci doszło w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania zasiłku z tytułu niezdolności do pracy po rozwiązaniu umowy. To świadczenie przysługuje niezależnie od tego, czy w chwili śmierci pracownik pozostawał w aktywnym stosunku pracy, czy też przebywał na zwolnieniu lekarskim lub urlopie wypoczynkowym, czy macierzyńskim. Odprawa jest wypłacana niezależnie od zasiłku pogrzebowego, przysługującego osobie, która poniosła koszty pogrzebu zmarłego.

Komu przysługuje odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna jest przyznawana różnym członkom rodziny zmarłego pracownika w zależności od spełnienia określonych warunków. Przysługuje ona małżonkowi zmarłego pracownika, jednak nie w przypadku, gdy małżeństwo było w separacji.

Innymi beneficjentami odprawy pośmiertnej są członkowie rodziny zmarłego, którzy spełniają kryteria uprawniające do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami dotyczącymi emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Są to:

• Dzieci zmarłego, małżonka oraz przysposobione do ukończenia 16. roku życia, chyba że kontynuują naukę, wtedy do ukończenia 25. roku życia lub bez względu na wiek, jeżeli są niezdolne do pracy,
• Dzieci przyjęte na utrzymanie lub wychowanie przed ukończeniem 18. roku życia,
• Rodzeństwo lub wnuki przyjęte na utrzymanie, lub wychowanie,
• Rodzice (w tym także ojczym, macocha i osoby przysposabiające) po spełnieniu określonych warunków.

Komu nie przysługuje odprawa pośmiertna?

Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia "Zielona Linia" informuje, że jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, członkom rodziny nie przysługuje wypłata odprawy pośmiertnej, pod warunkiem że odszkodowanie wypłacane przez instytucję finansową nie jest niższe niż kwota odprawy. Jeżeli odszkodowanie jest niższe, pracodawca zobowiązany jest wypłacić członkom rodziny różnicę pomiędzy odszkodowaniem a ustaloną kwotą odprawy.

Co trzeba zrobić, aby otrzymać odprawę pośmiertną?

Aby otrzymać odprawę pośmiertną, osoby uprawnione do tego świadczenia powinny zgłosić się do pracodawcy zmarłego pracownika i dostarczyć następujące dokumenty:

• Akt zgonu,
• Akt małżeństwa lub inny dokument potwierdzający pokrewieństwo,
• Zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) potwierdzające spełnienie wymogów do uzyskania renty rodzinnej,
• Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
• Kserokopię dokumentu tożsamości.

Choć ustawodawca nie określił konkretnego terminu, w którym członkowie rodziny zmarłego powinni otrzymać odprawę pośmiertną, to jednak prawo do tego świadczenia ulega przedawnieniu po upływie 3 lat od dnia, w którym odprawa stała się wymagalna.

Wysokość odprawy pośmiertnej

Wysokość odprawy pośmiertnej zależy od stażu pracy zmarłego pracownika i jest ustalana w następujący sposób:

• Jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, odprawa pośmiertna wynosi równowartość miesięcznego wynagrodzenia.
• Jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat, odprawa pośmiertna wynosi 3-krotność miesięcznego wynagrodzenia.
• Jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat, odprawa pośmiertna wynosi 6-krotność miesięcznego wynagrodzenia.

Jeśli kilku członków rodziny jest uprawnionych do odprawy pośmiertnej, świadczenie to jest równo dzielone między wszystkich uprawnionych. Natomiast, gdy tylko jedna osoba ma prawo do odprawy pośmiertnej, przysługuje jej wypłata w wysokości połowy stosownej kwoty, zależnie od stażu pracy zmarłego.

Ostateczna suma odprawy jest obliczana zgodnie z zasadami ustalania ekwiwalentu pieniężnego, określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania pensji w okresie niewykonywania pracy.

Podatek dochodowy a odprawa pośmiertna

Zgodnie z przepisami, odprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Dodatkowo nie ma konieczności uwzględniania tego świadczenia w zeznaniu podatkowym PIT-11.

Jednorazowe odszkodowanie ZUS a odprawa pośmiertna

W przypadku, gdy śmierć pracownika następuje w miejscu pracy, najbliżsi członkowie rodziny mają prawo do jednorazowego odszkodowania, które jest wypłacane ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Aby skorzystać z tego świadczenia, konieczne jest złożenie odpowiedniego wniosku w ZUS, wraz z dołączeniem protokołu powypadkowego oraz dokumentów potwierdzających pokrewieństwo ze zmarłą osobą.

Jednorazowe odszkodowanie udzielane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za śmierć w miejscu pracy zależy od statusu uprawnionego. Jeśli małżonek lub dziecko są uprawnieni, odszkodowanie wynosi 18-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli inny członek rodziny jest uprawniony, odszkodowanie przysługuje mu w wysokości 9-krotnej przeciętnej pensji.