Przepisy o pracy zdalnej dały pracodawcy możliwość wdrożenia w swoim zakładzie tego rodzaju pracy. Nie jest to jednak obowiązek pracodawcy. Ma on prawo nie wprowadzać pracy zdalnej w swoim zakładzie, co nie przeszkadza w złożeniu wniosku o taką pracę przez zainteresowanego pracownika.
Sam wniosek pracownika o zastosowanie pracy zdalnej nie jest wiążący dla pracodawcy. Wyjątek dotyczy jednak pracowników wymienionych w art. 6719 § 6 K.p. i pracowników, o których mowa w art. 1881 K.p. Wniosek od tych pracowników powinien być uwzględniony przez pracodawcę, jednak nie jest to bezwzględną zasadą.
Rodzaje pracy zdalnej
Kodeks pracy wyróżnia trzy podstawy wykonywania pracy zdalnej przez pracowników: poprzez porozumienie pracodawcy z pracownikiem przed lub już w trakcie zatrudnienia, na podstawie wniosku pracowników uprzywilejowanych, na podstawie wniosku o elastyczną organizację pracy oraz okazjonalnie do 24 dni w roku.
Odmowa pracy zdalnej
Pracodawca może odrzucić wniosek pracownika zawierającego prośbę o wykonywanie pracy w formie zdalnej. Kodeks pracy określa pracowników uprzywilejowanych, w przypadku których pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek o wykonywanie pracy zdalnej.
Są to pracownice w ciąży, pracownik wychowujący dziecko do ukończenia 4. roku życia, pracownik opiekujący się na innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz pracownik, o którym mowa w art. 1421 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy - w tym kontekście m.in. pracownik – rodzic dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach.
W jakich sytuacjach pracodawca może odmówić pracy zdalnej?
Pracodawca może odmówić wykonywania pracy zdalnej ww. pracownikom, gdy wykonywanie pracy zdalnej nie jest możliwe ze względu na organizację pracy oraz ze względu na rodzaj wykonywanej pracy.
Są to jedyne dwa powody i dwie sytuacje, w których pracodawca może odmówić pracy zdalnej. O przyczynie pracodawca powinien poinformować pracownika w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku o pracę zdalną.
Kiedy odmowa pracy zdalnej jest konieczna?
Są sytuacje, w których pracodawca nie tylko może, ale wręcz musi zakazać wykonywania pracy zdalnej pracownikom. Mowa o pracach: szczególnie niebezpiecznych, w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy, związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy, powodujących intensywne brudzenie.
Odmowa okazjonalnej pracy zdalnej
Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła możliwość okazjonalnej pracy zdalnej w wymiarze maksymalnie 24 dni w roku kalendarzowym. Okazjonalna praca zdalna nie obejmuje pracy zdalnej na zlecenie pracodawcy i może zostać wykorzystana jedynie na podstawie wniosku zatrudnionego.
Warto jednak mieć na uwadze, że pracodawca może odmówić pracy zdalnej okazjonalnej, ponieważ Kodeks pracy nie nakłada na niego obowiązku uwzględniania go. Pracodawca może odrzucić wniosek o pracę zdalną bez podawania przyczyny.