O tym podatku łatwo zapomnieć. Termin jest ograniczony, a kary sięgają tysięcy złotych

Podatek od czynności cywilnoprawnych to jedno z tych opodatkowań, które łatwo przeoczyć. Osoby, które kupują np. samochód, są zobowiązane do jego zapłacenia. Termin na uregulowanie tego obowiązku jest ograniczony, a kary za jego niedopełnienie mogą być bardzo wysokie, dochodząc nawet do dziesiątek tysięcy złotych.

Kto musi płacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Podmiotami zobowiązanymi do opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które są stronami czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu.

W przypadku różnych rodzajów umów:

• W umowie sprzedaży - opłatę podatku ponosi kupujący,
• W umowie zamiany - opodatkowane strony czynności są zobowiązane do jego zapłacenia,
• W umowie darowizny - podatek musi uiścić obdarowany,
• W przypadku umowy dożywocia - zobowiązany jest nabywca własności nieruchomości,
• W umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności - opodatkowany jest podmiot nabywający rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku, lub we współwłasności,
• Przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności - zobowiązany jest użytkownik lub nabywający prawo służebności,
• W umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - opodatkowany jest biorący pożyczkę lub przechowawca,
• W przypadku ustanowienia hipoteki - podatek odprowadza składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki,
• W umowie spółki cywilnej - zobowiązani są wspólnicy, a przy pozostałych umowach spółki zobowiązana jest spółka.

Kierowcy muszą o tym pamiętać

Jak podaje serwis finanse.wp.pl jedną z grup, która musi płacić podatek od czynności cywilnoprawnych, są osoby kupujące samochody. Po zakupie kierowcy mają 14 dni na złożenie deklaracji PCC-3, na podstawie której organ podatkowy oblicza wysokość należnego podatku.

W przypadku opóźnienia w złożeniu deklaracji urząd skarbowy może nałożyć na podatnika karę, zależną od minimalnego wynagrodzenia, wynoszącą od jednej dziesiątej do 20-krotności krajowego minimum. Obecnie kary te sięgają od 424 zł do 84 840 zł, a od 1 lipca zwiększą się wraz z podwyżką minimalnego wynagrodzenia z 4242 zł do 4300 zł.

Dodatkowo wysokie kary grożą także za niezapłacenie samego podatku. Jeśli wartość pojazdu przekracza 21 120 zł, urząd skarbowy może oskarżyć kierowcę o przestępstwo skarbowe. W takim przypadku kara wynosić będzie od 1408 zł do ponad 40 milionów złotych.

Ważne, jak podaje serwis podatki.gov.pl, jeżeli kupiłeś samochód to musisz zapłacić PCC, z wyjątkiem przypadków, gdy istnieje podstawa prawna do wyłączenia obowiązku zapłaty PCC lub zwolnienia z tego podatku. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży.

Umowa sprzedaży jest zwolniona z obowiązku zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych w sytuacji, gdy:

• Jest opodatkowana podatkiem od wartości dodanej (VAT), lub jeśli co najmniej jedna ze stron transakcji jest zwolniona z VAT,
• Przedmiotem sprzedaży jest pojazd zlokalizowany poza granicami Polski i spełniony zostaje jeden z poniższych warunków: umowa jest zawarta poza terytorium Polski, nabywca nie ma miejsca zamieszkania ani siedziby na terenie Polski.

Warto mieć na uwadze, że umowa sprzedaży pojazdu, którego wartość rynkowa nie przekracza 1000 zł, jest zwolniona od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jeśli cena samochodu ustalona na 1000 zł lub mniej, odpowiada jego wartości rynkowej, to nie trzeba składać deklaracji PCC‑3 i płacić podatku. Gdyby jednak okazało się, że wartość rynkowa tego samochodu przekracza 1000 zł, to należy złożyć deklarację PCC‑3 i zapłacić podatek od wartości rynkowej samochodu.

Ile wynosi podatek od czynności cywilnoprawnych?

Stawki podatku zależą od rodzaju przeprowadzanych transakcji cywilnoprawnych i wynoszą:

• Umowy sprzedaży nieruchomości, przedmiotów ruchomych, praw użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz przewidzianych przez przepisy prawa spółdzielczego, takich jak prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - stawka wynosi 2%.
• Umowy sprzedaży innych praw majątkowych - stawka wynosi 1%.
• Umowy dożywocia, podziału spadku, rozwiązania współwłasności oraz darowizny związane z przekazaniem własności nieruchomości, przedmiotów ruchomych, praw użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz przewidzianych przez przepisy prawa spółdzielczego, takich jak prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - stawka wynosi 2%.
• Umowy dożywocia, podziału spadku, rozwiązania współwłasności oraz darowizny związane z przekazaniem innych praw majątkowych - stawka wynosi 1%.
• Umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności - stawka wynosi 1%, chyba że podatnik przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej powoła się na fakt nieprawidłowego ustanowienia użytkowania lub jego zmiany, wtedy stawka wynosi 20%.
• Umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego - stawka wynosi 0,5%, jednak w przypadku powołania się przez podatnika przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej na fakt zawarcia umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego, a nieuiszczenia należnego podatku, stawka podatku wynosi 20%.
• Ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o znanym przedmiocie - stawka wynosi 0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności.
• Ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o nieustalonej wysokości - stawka wynosi 19 zł.
• Umowy spółki - stawka wynosi 0,5%.

Jak widać, podatek od czynności cywilnoprawnych wynosi przynajmniej 2% wartości rynkowej pojazdu, który jest nabywany przez podatnika. Należy jednak zauważyć, że jeśli wartość samochodu w umowie sprzedaży jest wyższa niż obliczona przez urzędnika, organ podatkowy uwzględni wartość z umowy.

Warto także podkreślić, że istnieją sytuacje, w których nabywca będzie zwolniony z obowiązku zapłaty podatku. Dotyczy to przypadków, gdy pojazd został kupiony za granicą lub na podstawie faktury. Dodatkowo zwolnienie obejmuje także sytuacje, gdy wartość rynkowa samochodu wynosi mniej niż 1000 zł.

Jak zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Osoby zobowiązane do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych muszą złożyć deklarację PCC-3 oraz uregulować należność podatkową w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, bez konieczności otrzymania wezwania od organu podatkowego.

Formularz deklaracji można dostarczyć osobiście, za pośrednictwem internetu lub wysłać pocztą do właściwego urzędu skarbowego, zależnie od:

• Miejsca zamieszkania lub siedziby osoby fizycznej, lub firmy, w przypadku umów niedotyczących nabywania nieruchomości (gruntu lub mieszkania). W przypadku płacenia podatku przez więcej niż jedną osobę deklaracja powinna być złożona w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania jednej z tych osób lub siedziby jednej z firm.
• Nabycia rzeczy znajdujących się poza granicami kraju lub praw majątkowych realizowanych za granicą.
• Miejsca siedziby spółki, jeśli dotyczy to umów zawieranych przez spółkę.

Podatek powinien zostać wpłacony na konto właściwego urzędu skarbowego, w którym złożono deklarację podatkową. Alternatywnie, podatek można opłacić także w kasie danego urzędu.