Nowe stawki wyższe o średnio 1000 zł. Koszty pobytu w domu seniora drastycznie rosną

Czym są domy pomocy społecznej?

Domy pomocy społecznej czasem potocznie nazywane domami seniora czy domami opieki to placówki działające na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej. Obowiązek ich prowadzenia spoczywa na samorządach. Mogą one robić to samodzielnie, mogą także zlecić to zadanie innym podmiotom, przekazując im na ten cel środki.

Opłata za DPS w 2024. Mieszkańcy i ich rodziny muszą się przygotować na podwyżki

Co roku, do 31 marca, samorządy określają tzw. średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca dla DPS-ów działających na swoim terenie. Na ich podstawie pobierane są opłaty od mieszkańców, ich rodzin oraz gmin, z których mieszkańcy DPS-ów pochodzą. Kwoty te są również bazą dla dotacji przyznawanych samorządom z budżetu państwa na mieszkańców przyjmowanych na tzw. starych zasadach.

Informacje płynące z powiatów, które przyjęły już zarządzenia na ten rok, nie są optymistyczne. Kwoty są sporo wyższe od tych, które obowiązywały w 2023 r. Wzrost opłat ogłosiły już np. władze powiatu prudnickiego (woj. opolskie). Jak czytamy w "Nowej Trybunie Opolskiej", koszt pobytu w DPS w Prudniku wzrośnie z 5492 zł w 2023 r. do 6555 zł w roku 2024. Oznacza to podwyżkę o 1063 zł (19 procent). Od 2020 r. kwota ta wzrosła o prawie 3 tys. zł. "Przy pełnym obłożeniu będę w tym roku dysponował kwotą 6,2 miliona złotych, z czego 4 miliony pójdą na płace dla pracowników" – informuje na łamach "NTO" Maciej Staszewski, dyrektor DPS w Prudniku.

Opłata za DPS-y w 2024 r. Wzrost kosztów o ok. 1000 zł miesięcznie

Wszystko wskazuje na to, że ta sama sytuacja jest również w innych regionach. Stawki w poszczególnych DPS-ach, powiatach czy województwach różnią się między sobą, ale trend jest ten sam: podwyżki. Średnio jest to kwota ok. 1000 zł. Z naszego przeglądu wynika, że zdarzają się mniejsze wzrosty, ale zdarzają się również sporo wyższe, wynoszące prawie 1700 zł w skali miesiąca.

Opłata za DPS-y w 2024 r. Przegląd stawek

Jak już wspomnieliśmy, do końca marca każdego roku władze samorządowe mają czas na określenie średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w prowadzonych przez siebie DPS-ach oraz DPS-ach prowadzonych na ich zlecenie. Niżej przedstawiamy przykładowe stawki z kilku województw. Wszystkie kwoty podajemy na podstawie zarządzeń opublikowanych w dziennikach urzędowych województw oraz na podstawie informacji zawartych na oficjalnych stronach internetowych poszczególnych placówek, a także powiatowych i miejskich centrów pomocy rodzinie.

Przykładowe koszty utrzymania mieszkańca DPS - województwo mazowieckie

• Domu Pomocy Społecznej dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w Przasnyszu, średni miesięczny koszt utrzymania w 2024 r. – 6 271,23 zł (w 2023 r.– 5 269,95 zł).
• Domu Pomocy Społecznej w Nowym Mieście nad Pilicą, ul. Bielińskiego 26, średni miesięczny koszt: 5 500 zł (w 2023 r. – 4 900 zł).
• Domu Pomocy Społecznej „Pod Topolami” w Lesznowoli, koszt w 2024 r. - 7 373,20 zł (było: 5 692,01 zł).

Przykładowe koszty utrzymania mieszkańca DPS - województwo opolskie

W woj. opolskim, oprócz starostwa prudnickiego, swoje zarządzenie odnośnie średnich miesięcznych kosztów utrzymania wydało też np. starostwo głubczyckie.

• Średni miesięcznego koszt utrzymania mieszkańca Dom Pomocy Społecznej w Klisinie – 5 998,00 zł (było: 5170 zł).
• Dom Pomocy Społecznej w Kietrzu prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Misjonarek Maryi – 6 340,16 zł; było 5043,77 zł.

Przykładowe koszty utrzymania mieszkańca DPS - województwo łódzkie

• Średni miesięczny kosztu utrzymania mieszkańca Domu Pomocy Społecznej w Skrzynnie (powiat wieluński) w 2024 r. został ustalony na poziomie 5 893,68 zł. W 2023 r. obowiązywała stawka 4 950,93 zł.
• Średni miesięczny kosztu utrzymania mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w Chróścinie-Wsi (powiat wieruszowski) w 2024 r.: 5 932,72 zł. Było: 4 999,37 zł

Przykładowe koszty utrzymania mieszkańca DPS - województwo małopolskie

• Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej dla osób przewlekle somatycznie chorych w Gorlicach, ul. Michalusa 14: 5 687,33 zł. Wzrost z kwoty4 800,95 zł.
• Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku w Gorlicach, ul. Sienkiewicza 30: 5 487,80 zł. W 2023 r. obowiązywała kwota 4 732,33 zł.
• Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej dla osób przewlekle psychicznie chorych w Klimkówce: 5 910,94 zł. Było:4 919,76 zł.

Zasady naliczania opłat za DPS-y

Koszty utrzymania mieszkańca domu pomocy społecznej pokrywane są z trzech źródeł. Po pierwsze, opłatę uiszczają mieszkańcy (lub w przypadku osób małoletnich – ich przedstawiciele ustawowi z dochodów dziecka). Pobierana kwota nie powinna być jednak wyższa niż 70 proc. ich dochodu. Ponieważ głównym źródłem dochodu osób kierowanych do DPS-ów są najczęściej różnego rodzaju renty, emerytury, zasiłki itp., w praktyce wygląda to tak, że DPS w którym przebywają otrzymuje 70 proc. ich świadczenia.

Obowiązek uiszczania opłat za osobę przebywającą w DPS spoczywa również na jej rodzinie: małżonku oraz zstępnych (dzieci, wnuki itd.) przed wstępnymi (rodzice, dziadkowie). To, czy i jaką kwotę będą uiszczały te osoby, zależy od ich dochodów.

• Osoba samotnie gospodarująca zostanie obciążona kosztami pobytu bliskiego w DPS jeżeli jej dochód będzie wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (wg ustawy o pomocy społecznej). Kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. tego kryterium.
• W osób zamieszkujących w gospodarstwach wieloosobowych obowiązek uiszczania opłaty za DPS krewnego dotyczy sytuacji, w której dochód na osobę w rodzinie jest wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Obowiązek ponoszenia opłat za osoby przebywającej w DPS-ach spoczywa także na gminach z których dana osoba została skierowana do DPS-u. Gmina ma obowiązek uiszczania opłaty w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez mieszkańcai jego rodzinę.

Opłaty za DPS: Kontrowersje

Kwestia kosztów utrzymania mieszkańców DPS z roku na rok budzi coraz więcej kontrowersji. Gminy wskazują np., że bliscy osób mieszkających w DPS-ach coraz częściej uchylają się od obowiązku partycypowania w kosztach ich utrzymania. Sprawy trafiają do sądów. Z drugiej strony – o czym mówią prawnicy – osoby obciążanie kosztami skarżą się na tryb podejmowania tych decyzji przez gminy. Dodatkowo, obowiązujące przepisy nie uwzględniają np. kwestii dziedziczenia czy majątku posiadanego przez osoby przebywające w DPS-ach.

W grę wchodzą też tak delikatne kwestie jak relacje między osobami obciążonymi opłatami a osobą, na rzecz której muszą je ponosić. Przypadki, w których dorosłe dziecko musi płacić za rodzica, który porzucił je i sam nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego nie są odosobnione.

Od kilku lat powiaty coraz głośniej domagają się też zmian w sposobie naliczania dotacji z budżetu państwa na mieszkańców umieszczonych w DPS-ach wg tzw. starych zasad (przed 2004 r.). Samorządy wskazują, że reguły obowiązujące obecnie są niesprawiedliwe, ponieważ prowadzają duże różnice między województwami.