Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji ustawy dotyczącej zasiłku pogrzebowego. Dokument został udostępniony na stronie Rządowego Centrum Legislacji i przekazany do konsultacji.
Czym jest zasiłek pogrzebowy?
Zasiłek pogrzebowy stanowi formę wsparcia finansowego, mającą na celu pokrycie kosztów związanych z ceremonią pochówku. Przyznawany jest jednorazowo i można go otrzymać na podstawie wniosku złożonego przez osobę lub instytucję uprawnioną do jego przyznania.
Wyższy zasiłek pogrzebowy. Co zakłada projekt?
Aktualna kwota zasiłku pogrzebowego, wynosząca 4 tys. zł, nie była zmieniana od 2011 roku. W związku z tym projekt przewiduje jej podwyższenie do 7 tys. zł. Ponadto, od 1 marca każdego roku, kwota ta będzie waloryzowana wskaźnikiem inflacji za poprzedni rok. Pierwsza waloryzacja kwoty zasiłku pogrzebowego została zaplanowana na 2025 roku.
W uzasadnieniu projektu podkreślono, że koszty pogrzebu mogą znacznie się różnić w zależności od regionu, przy czym w większych miastach są zazwyczaj wyższe niż na wsi czy w mniejszych miejscowościach. Autorzy projektu wskazują, że w Polsce za standardowy pogrzeb obecnie trzeba zapłacić minimum 8-10 tys. zł. Zasiłek pogrzebowy będzie wypłacany w wysokości obowiązującej w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
To może nie wystarczyć
W Ocenie Skutków Regulacji projektu zaznaczono, że mimo podwyższenia zasiłku o 75 proc., proponowana kwota może nadal nie pokrywać pełnych kosztów pogrzebu, zwłaszcza w dużych miastach. Jednak, jak dodano, nie stoi to w sprzeczności z celem zasiłku pogrzebowego, który ma na celu częściowe zabezpieczenie wydatków związanych z pogrzebem. Podwyższenie zasiłku obejmie również żołnierzy i funkcjonariuszy, zgodnie z odpowiednimi ustawami dotyczącymi tych służb mundurowych.
Według szacunków rządowych koszt podniesienia zasiłku pogrzebowego z 4 tys. zł do 7 tys. zł wyniesie ponad 2 mld zł rocznie. Zasiłek pogrzebowy jest finansowany m.in. ze środków funduszu rentowego, który jest częścią Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Zmiany w zasiłku celowym z powodu pogrzebu
Dodatkowo, w projekcie ustawy zaproponowano doprecyzowanie obecnych zasad przyznawania zasiłku celowego z pomocy społecznej. Obecnie gminy przyznają ten zasiłek w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb bytowych, a także w przypadku poniesienia strat w wyniku zdarzenia losowego. Jest on przyznawany osobie nieposiadającej dochodów. Aby go otrzymać, należy złożyć wniosek do gminnego ośrodka pomocy społecznej. Zasiłek celowy może być przeznaczony na sfinansowanie wyrobów medycznych, leczenia, niezbędnych przedmiotów codziennego użytku, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu oraz kosztów pogrzebu.
W projekcie przewidziano doprecyzowanie kryteriów przyznawania zasiłku celowego z powodu pogrzebu. Zasiłek ten, w kwocie do 2 tys. zł, będzie przeznaczony na pokrycie kosztów pogrzebu dla osoby, która pokryła te koszty, jeśli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy, albo jeśli osoba pokrywająca koszty pogrzebu jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego, ale poniosła nadzwyczajne, trudne do przewidzenia koszty, które przekraczają wysokość zasiłku pogrzebowego.
Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu, życiowe doświadczenie pokazuje, że czasami pojawiają się nietypowe i trudne do przewidzenia wydatki związane z pogrzebem, które nie mogą być pokryte z kwoty zasiłku pogrzebowego i innych dostępnych źródeł (np. środków zgromadzonych na koncie oszczędnościowym zmarłego, ubezpieczenia). Autorzy projektu zauważyli, że do takich kosztów można zaliczyć na przykład transport zwłok z dalekich miejsc (np. z zagranicy, co zwykle kosztuje minimum 6-7 tys. zł) lub dłuższe przechowywanie zwłok w chłodni.
Zasiłek celowy nie jest przyznawany w sposób automatyczny i jest decyzją administracyjną, zarówno jeśli chodzi o przyznanie prawa, jak i ustalenie wysokości świadczenia. Propozycja zawarta w projekcie umożliwi gminom przyznanie tego zasiłku zarówno osobom spełniającym kryteria dochodowe, jak i tym, które ich nie spełniają, takim jak osoby samotnie gospodarujące lub osoby w rodzinie. Gminy będą realizować to zadanie w granicach dostępnych im środków finansowych na ten cel. Zgodnie z projektem, nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia.