- Kto może uzyskać rentę rodzinną po zmarłym?
- Którzy członkowie rodziny mają prawo do renty rodzinnej?
- Renta rodzinna dla wdowy lub wdowca. Szczegółowe zasady
- Renta rodzinna. Kiedy można ją stracić?
- Limity dorabiania do renty rodzinnej od 1 grudnia 2023 do 29 lutego 2024
Kto może uzyskać rentę rodzinną po zmarłym?
Prawo do renty rodzinnej ma rodzina zmarłego, który w chwili śmierci miał:
- ustalone prawo do emerytury lub spełniała warunki do jej uzyskania;
- ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Przyznawaniem rent rodzinnych i ich wypłacaniem zajmuje się ZUS.
Którzy członkowie rodziny mają prawo do renty rodzinnej?
Do renty rodzinnej po zmarłym mają prawdo członkowie jego najbliższej rodziny. Przepisy przewidują, że są to:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione; odrębne zasady dotyczą dzieci do ukończenia 16 lat, a inne dzieci starszych lub całkowicie niezdolnych do pracy;
- wnuki i rodzeństwo przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności;
- inne dzieci – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyjątkiem dzieci które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
- rodzice (jeżeli spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca; zmarły ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania).
- małżonek (wdowa lub wdowiec).
Renta rodzinna dla wdowy lub wdowca. Szczegółowe zasady
Spora część rent rodzinnych trafia do żon lub mężów osób zmarłych (dlatego czasem mówi się potocznie, że jest to renta wdowia). W tej grupie uprawniony do renty może być:
- małżonek, który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej;
- małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, ale w dniu śmierci współmałżonka mieli prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową;
- prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny).
Przedstawiciele każdej z wymienionych grup muszą spełniać jeden z następujących warunków:
- w chwili śmierci małżonka mieć skończone 50 lat lub być niezdolną/niedolnym do pracy;
- wychowywać co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
- sprawować pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
Do renty rodzinnej ma też prawo małżonek/małżonka, która ukończyła 50 lat lub stała się niezdolna do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Jeżeli owdowiała osoba nie spełnia tych warunków, ale nie ma źródła utrzymania, również może starać się o rentę rodzinną. Ma wówczas prawo do jej otrzymywania przez rok po śmierci współmałżonka lub przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej (nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka).
Renta rodzinna. Kiedy można ją stracić?
Osoby, które pobierają rentę rodzinną, nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego i uzyskują dodatkowy przychód, muszą się z niego rozliczyć przez ZUS-em. Co ważne, istnieją tu takie same limity, jak np. w przypadku dorabiania do wcześniejszej emerytury. "Zawiesimy Ci prawo do renty, jeśli Twój przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli natomiast Twój przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia, rentę rodzinną zmniejszymy o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia" – informuje ZUS.
Limity dorabiania do renty rodzinnej od 1 grudnia 2023 do 29 lutego 2024
Limity dorabiania zmieniają się z każdą zmianą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. GUS podaje tę wartość co kwartał. W okresie od 1 grudnia 2023 r. do 29 lutego 2024 r. obowiązują następujące limity:
- 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - 5036,50 zł;
- 130 proc. przeciętnego miesięcznego - 9353,50 zł.
Renta rodzina a renta wdowia
Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem, żony i mężowie osób zmarłych to jedna z grup uprawnionych do renty rodzinnej. Według zapowiedzi nowej koalicji, mają oni uzyskać prawo do odrębnego świadczenia – renty wdowiej. Z deklaracji polityków wynika, że świadczenie to może zostać wprowadzone jeszcze w tym roku.