rozwiń ›

Te zmiany to odpowiedź ustawodawcy na wieloletnie apele o dostosowanie wysokości za-siłku do realnej sytuacji ekonomicznej i cen usług pogrzebowych w Polsce. Warto szczegó-łowo poznać nadchodzące regulacje, aby być przygotowanym na nowe realia.

Zasiłek pogrzebowy w górę. Ile wyniesie i od kiedy?

Kluczową zmianą, która wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 roku, jest znaczące podwyższe-nie zasiłku pogrzebowego. Zamiast obecnych 4000 zł, świadczenie to wyniesie aż 7000 zł. Jest to pierwsza tak drastyczna podwyżka od 1 marca 2011 roku, kiedy to kwota zasiłku zo-stała ustalona na poziomie 4000 zł. Uzasadnienie ustawodawcy jasno wskazuje, że do-tychczasowa kwota była niewystarczająca na pokrycie większości typowych kosztów po-chówku.

Reklama

Koniec stagnacji. Coroczna waloryzacja zasiłku pogrzebowego

Poza jednorazowym skokiem kwoty, fundamentalną zmianą jest wprowadzenie mechani-zmu corocznej waloryzacji zasiłku pogrzebowego. Będzie ona następowała cyklicznie, 1 marca każdego roku. Mechanizm ten ma uchronić świadczenie przed utratą wartości w ko-lejnych latach, dostosowując je do inflacji i rosnących kosztów życia.

Ważne

Waloryzacja będzie miała miejsce pod warunkiem, że średnioroczny wskaźnik cen to-warów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, przekroczy wskaźnik 105. Wysokość waloryzowanego zasiłku będzie zaokrąglana w górę do pełnych złotych. To oznacza, że zasiłek nie będzie nigdy obniżony w wyniku waloryzacji.

Reklama

Przykład

Załóżmy, że w 2026 roku zasiłek wynosi 7000 zł. Jeśli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2025 roku wyniesie np. 106 (czyli inflacja 6%), to od 1 marca 2027 roku zasiłek zostanie zwiększony o 6%.

Wyliczenie:

7000 zł * 1.06 = 7420 zł.

Wysokość zasiłku będzie zaokrąglona do pełnych złotych w górę.

Ujednolicenie zasad. Zasiłek pogrzebowy dla służb mundurowych

Nowe regulacje wprowadzają również ujednolicenie zasiłków dla służb mundurowych. Ana-logiczne zmiany, dotyczące podwyższenia kwoty zasiłków pogrzebowych i zasad ich walory-zacji, zostaną wprowadzone w ustawach regulujących świadczenia dla funkcjonariuszy i ich rodzin. Dotyczy to szerokiego spektrum formacji, w tym Policji, Straży Granicznej, Pań-stwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorup-cyjnego, Służby Więziennej, Służby Ochrony Państwa oraz Straży Marszałkowskiej. Wyso-kość zasiłku dla tych służb również zostanie ujednolicona do 7000 zł, przy zastosowaniu jednolitych zasad jego waloryzacji.

Nowe przepisy będą miały zastosowanie do zasiłków pogrzebowych przysługujących po osobach, których śmierć nastąpiła od 1 stycznia 2026 roku.

Rewolucja w pomocy społecznej. Nowy zasiłek celowy na pokrycie kosztów pogrzebu

Ustawodawca, dostrzegając złożoność sytuacji życiowych, wprowadził również ważną no-wość w ustawie o pomocy społecznej – dodatkowy zasiłek celowy. Będzie on przeznaczony na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu. To istotne rozszerzenie dotychczasowych form wsparcia, które ma zapewnić pomoc w sytuacjach wyjątkowych.

Zasiłek ten będzie mógł być przyznany w sytuacjach, gdy:

• po zmarłej osobie nie będzie przysługiwał zasiłek pogrzebowy,

• koszty związane z pogrzebem będą nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemoż-liwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego.

Ważne

Istotną cechą tego nowego zasiłku celowego jest to, że będzie on przyznawany niezależnie od dochodu osoby ubiegającej się o niego. Jest to odejście od typowych kryteriów pomocy społecznej, co czyni to świadczenie bardziej dostępnym w nagłych, trudnych sytuacjach.

Warto jednak zaznaczyć, że w pewnych okolicznościach wymagany będzie zwrot części lub całości kwoty zasiłku. Może to nastąpić, jeśli beneficjentowi zostanie wypłacone inne świadczenie po zmarłej osobie (z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego) albo gdy osoba ta jest spadkobiercą i otrzyma środki z masy spadkowej.

Dlaczego te zmiany są potrzebne? Kontekst ekonomiczny i społeczny

Potrzeba wprowadzenia zmian w zasiłku pogrzebowym wynikała przede wszystkim z braku jego waloryzacji od 2011 roku. Jak wskazano w uzasadnieniu, zasiłek pogrzebowy jest jed-norazowym świadczeniem mającym na celu pokrycie kosztów urządzenia zwyczajowo przy-jętych obrzędów związanych ze śmiercią i pochówkiem. Celem tego świadczenia jest po-krycie większości normalnych, typowych i powszechnie przyjętych kosztów pogrzebu.

Aktualne koszty pogrzebów w Polsce znacznie przewyższają dotychczasową kwotę zasiłku. Ustawodawca podkreśla, że "za zwykły pogrzeb obecnie w Polsce trzeba zapłacić minimum 8–10 tys. zł". W konsekwencji, kwota 4000 zł, obowiązująca od 1 marca 2011 r. , przestała w zasadzie wystarczać na pokrycie większości normalnych, typowych kosztów pochówku. Problem ten pogłębiał brak mechanizmu waloryzacji tego świadczenia.

Głównym celem wprowadzonych zmian jest więc zmniejszenie obciążeń finansowych osób pokrywających koszty pogrzebu , przy jednoczesnym uwzględnieniu możliwości finanso-wych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) i budżetu państwa. Zasiłek pogrzebowy jest finansowany m.in. ze środków funduszu rentowego, który, mimo ogólnego deficytu FUS (stopień pokrycia wydatków z wpływów ze składek i ich pochodnych w 2023 r. wynosił 83,6%, a w 2024 r. 83,5% ), wykazuje nadwyżkę przychodów ze składek nad wydatkami. W 2023 roku wskaźnik pokrycia funduszu rentowego wynosił 125,9%, a w 2024 roku wzrósł do 128,7%. Oznacza to, że wpływy ze składki rentowej, przeznaczonej m.in. na finansowanie zasiłku pogrzebowego , są wyższe niż wydatki finansowane z tej składki. Ta okoliczność przemawia za podwyższeniem zasiłku i pozwala na sfinansowanie nowych rozwiązań z tych środków.

Ważne

Koszty pogrzebu to nie tylko trumna i miejsce na cmentarzu. Obejmują one również czynności trwające od chwili zgonu do momentu pochowania zwłok, takie jak trans-port, przygotowanie ciała, opłaty kościelne lub świeckie, kwiaty czy stypę. Wszystkie te elementy składają się na coraz wyższe kwoty.

Automatyzacja a prawa obywatela. Co musisz wiedzieć?

Ważną zmianą jest również wprowadzenie możliwości podejmowania decyzji w sprawie świadczeń, w tym zasiłków pogrzebowych, na podstawie zautomatyzowanego przetwarza-nia danych. Jest to krok w stronę modernizacji i przyspieszenia procesów administracyj-nych.

Jednakże, ustawodawca zadbał o to, by prawa osób, których dotyczy takie rozstrzygnięcie, były w pełni chronione. Każda osoba będzie miała zagwarantowane prawo do:

• otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętego rozstrzygnięcia,

• uzyskania interwencji ludzkiej, czyli możliwości, by decyzja została ponownie rozpa-trzona przez pracownika,

• wyrażenia własnego stanowiska w sprawie,

• zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia, czyli odwołania się od decyzji podjętej automatycznie.

Podsumowując, rok 2026 przyniesie znaczącą poprawę w zakresie wsparcia finansowego związanego z kosztami pogrzebów, wprowadzając wyższą kwotę zasiłku i mechanizm jego waloryzacji, co ma odpowiadać na aktualne realia ekonomiczne i zmniejszyć obciążenia finansowe dla obywateli. Nowe rozwiązania w pomocy społecznej i modernizacja procesów administracyjnych dopełniają obraz kompleksowych zmian, które mają na celu uczynienie systemu bardziej efektywnym i sprawiedliwym.

Podstawa prawna

Tagi: zasiłek pogrzebowy, 2026, zmiany prawne, finanse, ZUS