- Dodatki do emerytury: Dodatek pielęgnacyjny
- Dodatek dla przymusowo zatrudnianych
- Dodatek za tajne nauczanie
- Dodatek dla weterana poszkodowanego
- Dodatek kombatancki oraz kompensacyjny
Najbardziej znane dodatki to tzw. 13. i 14. emerytura. Są wypłacane co roku. “Trzynastka” przysługuje wszystkim emerytom i rencistom, niezależnie od tego, ile wynosi ich podstawowa emerytura. Ze względu na to, że wypłaty są dokonywane automatycznie przez ZUS, nie ma potrzeby składania wniosku. Wysokość “trzynastki” jest równa wysokości minimalnej emerytury. Jej nową wartość poznamy w kwietniu 2024 roku, bo właśnie wtedy będzie wypłacana. 14. emerytura przysługuje osobom otrzymującym najniższe świadczenia (do 2900 zł brutto). W 2023 roku wynosiła 2650 brutto. W tym przypadku również nie trzeba składać wniosku. W 2024 roku czeka nas waloryzacja podstawowej emerytury oraz “trzynastki” i “czternastki”. Szacuje się, że wyniesie ona 12,3 proc. O jakie dodatki można się jeszcze ubiegać?
Dodatki do emerytury: Dodatek pielęgnacyjny
Oprócz “trzynastki” i “czternastki” najbardziej znany jest dodatek pielęgnacyjny. Przysługuje on rencistom i emerytom, którzy zostali uznani za całkowicie niezdolnych do pracy oraz samodzielnej egzystencji. Aby otrzymać dodatek, trzeba uzyskać zaświadczenie o stanie zdrowia. Wydaje je lekarz rodzinny na druku OL-9. Poza tym konieczne jest zgromadzenie dokumentacji medycznej, która potwierdza naszą niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji. Ostatnim krokiem jest wypełnienie wniosku i złożenie wszystkich dokumentów w ZUS-ie. Decyzja o przyznaniu lub nieprzyznaniu nastąpi w ciągu 30 dni.
Po 75. roku życia dodatek pielęgnacyjny jest przyznawany z urzędu. Osoby będące w tym wieku nie muszą składać wniosku i zaświadczenia o stanie zdrowia, bowiem dodatkowe świadczenie jest wypłacane wraz z emeryturą. Nie przysługuje ono jedynie osobom przebywającym w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub opiekuńczo-leczniczym dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu. To świadczenie również podlega corocznej waloryzacji. W 2023 roku wynosi 294,39 zł, w kolejnym prawdopodobnie 330,59 zł. Podczas kampanii wyborczej pojawiły się głosy, że dodatek pielęgnacyjny miałby być wypłacany automatycznie po ukończeniu 65. roku życia. Czy taka zmiana nastąpi, póki co nie wiadomo.
Dodatek dla przymusowo zatrudnianych
Osoby, które w latach 1949-1959 były przymusowo zatrudnione w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz zakładach rud uranowych mogą skorzystać z dodatku dla przymusowo zatrudnianych. W tym przypadku konieczne jest złożenie wniosku wraz z zaświadczeniem Wojskowej Komendy Uzupełnień, w którym zostanie potwierdzony rodzaj prac i okres przymusowego zatrudnienia. W 2023 roku wysokość dodatku wynosi 294,39 zł i podlega waloryzacji. W kolejnym roku może wzrosnąć do 330,59 zł.
Dodatek za tajne nauczanie
To świadczenie przysługuje osobom, które w czasie II wojny światowej prowadziły tajne nauczanie i są nauczycielami. Poza tym mogą z niego skorzystać osoby, które przed 1 września 1939 roku nauczały w języku polskim w polskich szkołach na terenie III Rzeszy lub byłego Wolnego Miasta Gdańska. Aby otrzymać pieniądze, konieczne jest złożenie wniosku wraz z zaświadczeniem kuratorium oświaty. Dodatek za tajne nauczanie wynosi 294,39 zł i podlega waloryzacji. W przyszłym roku może wynieść 330,59 zł.
Dodatek dla weterana poszkodowanego
Weteran poszkodowany to osoba, którą skierowano poza granice państwa do działań wojskowych i doznała tam uszczerbku na zdrowiu w wyniku tych działań. Status weterana poszkodowanego przyznaje minister obrony narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych lub szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wysokość świadczenia zależy od procentu uszczerbku na zdrowiu. Wynosi od 10 do 80 proc. najniższej emerytury. W tym przypadku trzeba złożyć wniosek oraz zaświadczenie o statusie weterana poszkodowanego.
Dodatek kombatancki oraz kompensacyjny
Kolejne dodatki przysługują kombatantom oraz ofiarom represji. Aby je otrzymać, trzeba złożyć wniosek i dołączyć do niego zaświadczenie potwierdzające uprawnienia kombatanckie. Wysokość dodatku kombatanckiego wynosi 294,39 zł, zaś kompensacyjnego 44,16 zł. Drugie świadczenie przysługuje także wdowie po kombatancie lub osobie represjonowanej. Oba z nich podlegają waloryzacji. W 2024 roku dodatek kombatancki może wynieść 330,59 zł, zaś kompensacyjny 49,59 zł.
Warto pamiętać, że osoby, którym przysługuje prawo do otrzymania dodatku dla przymusowo zatrudnianych, dodatku kombatanckiego, za tajne nauczanie, dla osób deportowanych lub określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników mogą skorzystać tylko z jednego z nich.
Pozostałe dodatki do emerytury 2023
W Polsce funkcjonuje także świadczenie pieniężne dla osób deportowanych, poddanych represjom. Jego wysokość zależy od liczby pełnych miesięcy pracy przymusowej (minimum 6, maksimum 20 miesięcy) i wynosi od 14,76 zł do 294,39 zł. Aby otrzymać dodatek, należy złożyć wniosek, dokumenty potwierdzające rodzaj i okres represji oraz opinię stowarzyszenia osób poszkodowanych.
Dla osób, które doświadczyły traumy wojennej, jest też przewidziane świadczenie dla cywilnych niewidomych ofiar wojny. W tym przypadku oprócz wniosku trzeba złożyć orzeczenie o uznaniu za inwalidę I lub II grupy, orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z powodu utraty wzroku (jeśli nas dotyczy), zaświadczenie o utracie wzroku i dowody potwierdzające okoliczności wypadku. Wysokość świadczenia w 2023 roku wynosi 1588,44 zł.
Emeryci i renciści mogą skorzystać również z dodatków w formie ekwiwalentu lub ryczałtu. Do tej grupy zalicza się ekwiwalent dla byłych pracowników kolei, ekwiwalent pieniężny z tytułu bezpłatnego węgla, z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych oraz ryczałt energetyczny.