Nowe świadczenie już od I kwartału 2024 roku? Popiera je obecny i nowy rząd

Czym jest renta wdowia?

Renta wdowia (inaczej zwana emeryturą dla wdów i wdowców) to nowe świadczenie, które ma być korzystniejsze od renty rodzinnej. Ma ono polepszyć sytuację finansową po śmierci jednego z małżonków. Choć projekt ten nie został jeszcze zatwierdzony przez Sejm, jego wprowadzenie potwierdza zarówno obecny rząd, jak i ugrupowania koalicji. Wszystko wskazuje na to, że świadczenie może obwiązywać już od I kwartału 2024 roku.

Możliwe zmiany w przepisach

Aktualnie osoba, której współmałżonek umiera, może przejść na jego emeryturę. Wówczas pobiera 85 proc. wysokości świadczenia. Renta wdowia ma sprawić, by wsparcie finansowe było większe. Po śmierci małżonka lub małżonki pobierających emeryturę, można będzie zachować ich świadczenie i pobierać w tym samym czasie dodatkowo 50 proc. własnego świadczenia. Jeśli będzie to korzystniejsze, można będzie również wybrać odwrotną opcję – zachowanie własnego świadczenia oraz 50 proc. renty po współmałżonku.

Wyliczenie renty wdowiej będzie zależało od sytuacji, w której znajdzie się wdowa lub wdowiec. Wybierana będzie opcja najkorzystniejsza. Jeżeli małżonek lub małżonka zmarłego świadczeniobiorcy nie pracowali i nie mają własnych dochodów w postaci innych świadczeń, to renta wdowia może stanowić wysokość renty rodzinnej (czyli maksymalnie 85 proc. emerytury zmarłej osoby) oraz 50 proc. emerytury po osobie zmarłej. Można również przejąć emeryturę współmałżonka i dodatkowo powiększyć ją o 50 proc. należnej renty rodzinnej.

W projekcie renty wdowiej można przeczytać, że wskaźnik 50 proc. nie będzie od razu wynosił 50 proc. Do 31 grudnia 2023 roku ma wynosić 15 proc., a od 1 stycznia 2024 roku do 30 czerwca 2024 roku – 20 proc.

Kiedy można będzie się starać o rentę wdowią?

Aby otrzymać rentę wdowią, będzie trzeba spełnić pewne warunki. Po pierwsze osoba zmarła musi przed śmiercią pobierać emeryturę lub rentę bądź spełniać warunki do ich otrzymania. Po drugie w chwili śmierci jednego z małżonków, para musi pozostawać w związku małżeńskim.

Jak długo wypłacana będzie renta wdowia?

Renta wdowia może być świadczeniem, które będzie wypłacane współmałżonkowi przez określony czas, ale też istnieje możliwość przyznania jej na stałe. Jeżeli będzie to świadczenie czasowe, można je przedłużyć, szczególnie jeżeli osoba, która jest do niej uprawniona, nie ma innych źródeł dochodu. W przypadku jeśli inne świadczenia okażą się korzystniejsze, z pobierania renty wdowiej będzie można również zrezygnować.

Ile wyniesie renta wdowia?

Według ZUS-u przeciętna wysokość emerytury wypłacanej przez ZUS w marcu 2023 roku wyniosła 3311,61 zł. Renta wdowia nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnej wysokości emerytury. Z racji tego, że przeciętna wysokość emerytury wzrasta wraz z waloryzacją, to sumy najwyższej możliwej renty wdowiej także będą rosnąć.

Kto jest uprawniony do renty rodzinnej?

Według art. 70 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wdowa (oraz analogicznie wdowiec) ma prawo do renty rodzinnej w przypadku, jeśli:
"1. […] 1) w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo
2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2".