Subskrybuj nas na Youtube
Odwołanie darowizny jest możliwe tylko i wyłącznie ze wskazanych w Kodeksie cywilnym powodów. Pod uwagę bierze się również fakt, czy doszło już do wykonania przedmiotowej umowy, czy też nie. Konieczność podpisania umowy w formie aktu notarialnego dotyczy sytuacji, gdy przedmiotem darowizny jest nieruchomość. W jakich przypadkach można zatem odwołać świadczenie?
Odwołanie darowizny - kiedy jest możliwe?
Na początek warto rozważyć przypadek odwołania darowizny w momencie, gdy nie została ona jeszcze wykonana (czyli darowana rzecz nie została jeszcze przeniesiona na obdarowanego). Darczyńca ma do tego prawo, jeśli jego stan majątkowy ulegnie takiej zmianie, że wykonanie darowizny wiązałoby się z uszczerbkiem dla jego własnego utrzymania lub z uszczerbkiem dla ciążącym na nim obowiązków alimentacyjnych. Należy dodać, że w przypadku śmierci darczyńcy przed wykonaniem umowy, to osobiste uprawnienie dotyczące odwołania świadczenia nie przechodzi na spadkobierców.
Drugi przypadek dotyczy odwołania darowizny wykonanej. Mowa o sytuacji, gdy np. nieruchomość została już przepisana na obdarowanego. Jeśli okaże się, że darczyńca popadł w niedostatek, obdarowany ma obowiązek przekazywać mu środki niezbędne do utrzymania, które będą odpowiadać jego potrzebom lub pozwalać na wypełnienie obowiązków alimentacyjnych. Dostarczanie owych środków powinno odbywać się w granicach wzbogacenia. Należy zaznaczyć, że darczyńca ma prawo zwolnić się z tego obowiązku, jeśli zwróci darczyńcy wartość wzbogacenia.
Rażąca niewdzięczność obdarowanego - w tym przypadku również można odwołać darowiznę
Darczyńca może odwołać wykonaną darowiznę również wtedy, gdy ma do czynienia z tzw. rażącą niewdzięcznością obdarowanego. Określa się ją jako nasiloną złą wolę oraz chęć wyrządzenia krzywdy darczyńcy lub szkody majątkowej. Mowa o takich sytuacjach jak popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy, spowodowanie rozstroju zdrowia, rażące naruszenie obowiązków rodzinnych, a w skrajnych przypadkach pozbawienie życia. Jako rażąca niewdzięczność może też zostać uznane niewypełnienie przez obdarowanego warunku, który darczyńca zawarł w umowie.
Warto dodać, że o tym, czy mamy do czynienia z rażącą niewdzięcznością decydują okoliczności danej sprawy. Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lutego 2015 roku uznał, że odwołanie darowizny nie jest uzasadnione w przypadku zaistnienia zwykłych życiowych konfliktów.
Jak odwołać darowiznę?
Darowizna może zostać cofnięta nawet po kilku latach. Należy jednak pamiętać, że darczyńca ma na to rok od momentu, gdy dowie się o istnieniu przyczyny odwołania świadczenia. Dotyczy to sytuacji, gdy powodem jest rażąca niewdzięczność. Po upływie roku, nie można podjąć już żadnych działań. Aby cofnąć świadczenie, obdarowany musi otrzymać oświadczenie o odwołaniu. O zwrocie mówimy jednak dopiero w momencie, gdy obdarowany przekaże przedmiot darczyńcy. W przypadku nieruchomości oświadczenie musi być sporządzone w formie aktu notarialnego. Co jeśli obdarowany nie zechce dobrowolnie zwrócić przedmiotu darowizny? W tej sytuacji pozostaje skierowanie sprawy na drogę sądową.
Warto wspomnieć, że darowizna nie może zostać odwołana w momencie, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu rażącą niewdzięczność. To prawo nie przysługuje również wtedy, gdy świadczenie czyni zadość obowiązkowi, który wynika z zasad współżycia społecznego.