Bezpłatny urlop to okres, w którym współpraca między pracownikiem a pracodawcą zostaje zawieszona. Istotne jest, że udzielenie takiego urlopu może nastąpić wyłącznie na wniosek pracownika i wymagana jest zgoda pracodawcy.
Warto dodać, że urlop bezpłatny nie jest wliczany do stażu pracy. Pracownik nie pracuje, ale też nie otrzymuje wynagrodzenia. Oprócz wynagrodzenia traci także prawo do ubezpieczenia. Warto wiedzieć, że za okres, w którym pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym, nie nabywa on prawa do urlopu wypoczynkowego.
Pracodawca może odmówić
Zgodnie z postanowieniami art. 174 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca może udzielić pracownikowi bezpłatnego urlopu na podstawie pisemnego wniosku pracownika, lecz ma także prawo do odmowy jego udzielenia. Jest to indywidualna decyzja pracodawcy, która nie musi być uzasadniona. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy są działaczami związkowymi i posiadają z tego tytułu szczególne uprawnienia, w tym prawo do urlopu bezpłatnego.
Ponadto pracodawca nie może wymagać od pracownika, aby ten skorzystał z bezpłatnego urlopu ani żeby złożył taki wniosek. Jest to niezgodne z prawem. Pracodawca nie może także wymagać od pracownika, aby ten najpierw wykorzystał urlop wypoczynkowy. To pracownik sam decyduje, jaki rodzaj urlopu chce wykorzystać oraz w jakiej kolejności.
Jak długo trwa urlop bezpłatny?
Przepisy dotyczące prawa pracy nie określają dokładnego ograniczenia czasowego dla urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi. Oznacza to, że taki urlop może trwać kilka dni, tygodni, a nawet miesięcy. Udzielenie urlopu bezpłatnego nie zależy od ilości dni urlopu wypoczynkowego, które posiada pracownik.
Odwołanie z bezpłatnego urlopu
Zgodnie z postanowieniem art. 174 § 3 Kodeksu pracy, istnieje możliwość ustalenia dopuszczalności odwołania pracownika z urlopu bezpłatnego trwającego dłużej niż 3 miesiące. Natomiast przy urlopie bezpłatnym do 3 miesięcy pracodawca nie może odwołać pracownika, czyli żądać jego powrotu do pracy, nawet z ważnych przyczyn. Co ważne, w czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownikowi nie może zostać wypowiedziana umowa o pracę.
Co jeszcze warto wiedzieć o urlopie bezpłatnym?
Jeżeli pracownik wziął urlop bezpłatny na podreperowanie swojego zdrowia, jednak po zakończeniu urlopu nadal nie jest zdolny do powrotu do pracy - wówczas ma prawo do zasiłku chorobowego.
Przeznaczenie urlopu bezpłatnego zależy wyłącznie od decyzji pracownika. W przeciwieństwie do urlopu szkoleniowego nie ma konieczności uczestnictwa w szkoleniach - pracownik może wykorzystać ten czas na odpoczynek, pracę u innego pracodawcy lub inne aktywności według własnego uznania.
Warto przypomnieć, że w czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia, a co za tym idzie - przestaje podlegać także ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu przez pracodawcę, a czas, w którym przebywa na urlopie bezpłatnym, nie wlicza się do okresu pracy. Ponadto pracownik i pracodawca za porozumieniem stron mogą skrócić lub wydłużyć urlop bezpłatny.
W sytuacji, gdy pracownik chce podjąć pracę u innego pracodawcy podczas urlopu bezpłatnego, konieczne jest podpisanie porozumienia między dotychczasowym a nowym pracodawcą. W dokumencie tym ustala się czas trwania urlopu bezpłatnego oraz okres, w którym pracownik będzie zatrudniony u drugiego pracodawcy.