Obecnie urzędnik, który pracował po godzinach, może liczyć na czas wolny jako rekompensatę - jednak bez wynagrodzenia. 1 stycznia 2024 roku wejdą zmiany w prawie, które zakładają perspektywę wynagrodzenia za nadgodziny dla służby cywilnej.
Jakie zmiany dla pracowników od 1 stycznia 2024?
Zgodnie z nowymi przepisami, pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych oraz urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej będzie przysługiwać wynagrodzenie. Obecnie – zarówno pracownikowi, jak i urzędnikowi służby cywilnej – rekompensata przysługuje wyłącznie w formie czasu wolnego w tym samym wymiarze.
Zmiany będą dotyczyć osób zatrudnionych w służbie cywilnej, czyli pracowników służby cywilnej (osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę), urzędników służby cywilnej (osoby zatrudnione na podstawie mianowania) oraz członków korpusu służby cywilnej (pracownicy i urzędnicy służby cywilnej, a także osoby zatrudnione na wyższym stanowisku w służbie cywilnej).
Czas pracy w służbie cywilnej
Czas pracy członków korpusu służby cywilnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 4 miesiące.
Tylko w sytuacjach uzasadnionych charakterem pracy i jej strukturą można zastosować harmonogramy czasu pracy, które umożliwiają wydłużenie czasu pracy do 12 godzin dziennie. Niemniej jednak, w ramach tych harmonogramów, średni czas pracy nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo w ustalonym okresie rozliczeniowym, który nie może być dłuższy niż 4 miesiące.
Praca w godzinach nadliczbowych w służbie cywilnej
Przepisy obowiązującej ustawy o służbie cywilnej zezwalają na świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych przez członków korpusu służby cywilnej na polecenie przełożonego, jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu. W szczególnych sytuacjach możliwe jest także wykonywanie pracy w nocy oraz w dni wolne, takie jak niedziele i święta.
Obecna ustawa określa również rekompensatę za pracę w godzinach nadliczbowych. Wynika z niej, że pracownik służby cywilnej, który wykonuje pracę na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych, ma prawo do otrzymania czasu wolnego w takim samym wymiarze. Ponadto urzędnik służby cywilnej, pracujący w godzinach nadliczbowych w porze nocnej, również ma prawo do otrzymania czasu wolnego w takim samym wymiarze.
Widać więc, że obecnie obowiązujące przepisy przewidują rekompensatę jedynie w postaci czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych. Jednak od 1 stycznia 2024 roku się to zmieni.
Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe w służbie cywilnej
Od 1 stycznia 2024 roku pracownikom i urzędnikom służby cywilnej będzie przysługiwało albo wynagrodzenie za nadgodziny, albo czas wolny. Zasady rekompensaty będą się różnić w zależności od sytuacji.
Pracownikowi służby cywilnej, który pracuje na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych, będzie mógł otrzymać albo czas wolny w tym samym wymiarze, albo wynagrodzenie.
Urzędnik służby cywilnej, wykonujący pracę w godzinach nadliczbowych, zwłaszcza w porze nocnej, będzie miał prawo do otrzymania czasu wolnego w tym samym wymiarze lub odpowiedniego wynagrodzenia. Jeśli urzędnik pracuje w innym systemie czasu pracy niż tylko piątki, soboty, niedziele i święta, za pracę w niedzielę otrzyma dzień wolny w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto dostanie inny dzień wolny albo odpowiednie wynagrodzenie za przepracowany czas.
Osoba na wyższym stanowisku w służbie cywilnej, pracująca na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych, zwłaszcza w porze nocnej, w niedzielę, święto, dniu wolnym z rozkładu czasu pracy pracownika lub dniu wolnym zamiennym za pracę w niedzielę i święto, będzie uprawniona do czasu wolnego w tym samym wymiarze lub odpowiedniego wynagrodzenia.
Co zrobić, aby otrzymać wynagrodzenie za godziny nadliczbowe?
Dyrektor generalny urzędu przyzna wynagrodzenie za nadgodziny, zamiast czasu wolnego lub dnia wolnego, tylko na wniosek członka korpusu służby cywilnej. Wypłata wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych będzie możliwa jedynie na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek nie będzie wiążący. Dyrektor generalny urzędu będzie bowiem swobodnie decydował o formie rekompensaty, czyli o przyznaniu czasu wolnego albo wynagrodzenia.
Wniosek o wypłatę wynagrodzenia trzeba będzie złożyć w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej do dyrektora generalnego urzędu, za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Wnioski będą rozpatrywane w terminie 14 dni od dnia jego złożenia.