Subskrybuj nas na Youtube
W ramach kontrowersyjnej reformy podatkowej Polskiego Ładu, wprowadzonej w 2022 roku, pierwotnie planowano wprowadzenie nowego, minimalnego podatku dochodowego dla przedsiębiorców. Ze względu na liczne protesty i krytykę, przepisy te zostały znacznie zmodyfikowane i ich wejście w życie przesunięto o dwa lata. W konsekwencji obowiązują one od 2024 roku, a pierwsze rozliczenie nastąpi w 2025 roku.
Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie
Czym jest podatek minimalny?
Podatek minimalny to mechanizm podatkowy, który ma na celu zapewnienie, że duże przedsiębiorstwa płacą co najmniej określoną minimalną kwotę podatku dochodowego, nawet jeśli ich oficjalne zyski są niskie lub ujemne. Celem wprowadzenia takiego rozwiązania jest przeciwdziałanie optymalizacji podatkowej i zapewnienie większej sprawiedliwości w systemie podatkowym.
Podatek minimalny zostanie ściągnięty po raz pierwszy w 2025 roku
Podatek minimalny zostanie nałożony na przedsiębiorstwa, które wykażą stratę podatkową lub osiągną bardzo niski poziom rentowności – nieprzekraczający 2 proc. przychodów z działalności operacyjnej. Celem tego rozwiązania jest przeciwdziałanie praktykom optymalizacji podatkowej, które prowadzą do sytuacji, w której duże firmy pomimo znacznych obrotów wykazują minimalne lub zerowe dochody.
Jak tłumaczy Małgorzata Samborska, doradczyni podatkowa i partnerka w Grant Thornton Polska, wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego ma na celu przeciwdziałanie praktykom optymalizacji podatkowej, które pozwalają niektórym przedsiębiorstwom unikać opodatkowania w Polsce. Według niej zasada ta opiera się na założeniu, że działalność gospodarcza prowadzona jest przede wszystkim w celu osiągnięcia zysku. Jeśli przedsiębiorstwo nie wykazuje dochodu, to może to świadczyć o sztucznym zaniżaniu zysków lub przenoszeniu ich do innych jurysdykcji. Dane Ministerstwa Finansów potwierdzają, że skala tego zjawiska jest znaczna. Na ponad 4,2 tys. spółek, których dane za 2023 rok zostały opublikowane, aż 32 proc. kwalifikuje się do zapłaty minimalnego podatku.
Kto nie musi płacić podatku minimalnego?
Choć dane za 2023 rok wskazują, że niemal co trzeci podatnik CIT może być objęty nowym podatkiem, należy pamiętać, że sytuacja może się zmienić w 2024 roku. Ponadto nie wszystkie podmioty będą musiały go zapłacić. Z obowiązku płacenia podatku minimalnego zwolnione są między innymi banki, szpitale, przedsiębiorstwa komunalne, górnicze, start-upy na początku swojej działalności, firmy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, spółki z udziałem wyłącznie osób fizycznych, mali podatnicy oraz podmioty wchodzące w skład większych grup kapitałowych spełniających określone warunki.
Złożoność przepisów dotyczących obliczenia podatku minimalnego może dodatkowo ograniczyć liczbę podmiotów, które faktycznie będą zobowiązane do jego uiszczenia. Co więcej, przedsiębiorstwa, zwłaszcza duże korporacje, miały wystarczająco dużo czasu, aby dostosować swoje działania do nowych regulacji. Jak zauważa Małgorzata Samborska, wydaje się, że większość z nich podjęła już niezbędne kroki.
Branże o niskiej marży, takie jak handel detaliczny, hurtowy, gastronomia, transport czy turystyka, są szczególnie narażone na wprowadzenie nowego podatku. Jak zwraca uwagę Małgorzata Samborska, najbardziej dotknięte mogą być firmy, które z powodu nieprzewidzianych okoliczności lub błędnych kalkulacji odniosły stratę i nie były przygotowane na dodatkowe obciążenie podatkowe.
Jak należy obliczyć podatek minimalny?
Podatek minimalny wynosi 10 proc. określonej podstawy obliczeniowej, którą ustala się zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Istnieją dwa główne sposoby wyliczenia tej podstawy:
- Pierwszy wariant polega na zsumowaniu 1,5 proc. kosztów operacyjnych (czyli tych związanych z bieżącą działalnością przedsiębiorstwa) oraz nadmiarowych kosztów, takich jak koszty finansowania dłużnego czy koszty usług niematerialnych, które przekraczają określone limity.
- Drugi wariant zakłada, że podstawą opodatkowania będzie 3 proc. wartości przychodów osiągniętych przez podatnika w danym roku, z wyłączeniem przychodów z zysków kapitałowych.
Przedsiębiorca ma prawo wybrać jedną z dwóch metod obliczenia podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym, tak aby obciążenie podatkowe było dla niego jak najmniejsze. Co istotne, zapłacony podatek minimalny można odliczyć od zwykłego podatku dochodowego CIT w ciągu kolejnych trzech lat. Oznacza to, że jeśli w tych latach firma osiągnie zysk, to zapłacony wcześniej podatek minimalny zostanie zwrócony.
Polecamy miesięczną subskrypcję cyfrową DGP - Pakiet Premium