W przepisach dotyczących naliczania opłat za odpady komunalne planowane są zmiany, o których poinformowała Anita Sowińska, wiceminister klimatu, w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Nowe przepisy przewidują odejście od dotychczasowej praktyki narzucania zbiorowej odpowiedzialności za niewłaściwie posegregowane odpady na dużych osiedlach. Aktualnie za takie nieprawidłowości grożą kary, które obciążają wspólnoty, zarządców i spółdzielnie mieszkaniowe. Ale ma się to zmienić.
Opłaty za śmieci: Ministerstwo pracuje nad zmianami
Anita Sowińska zapewniła, że Ministerstwo zajmuje się problematyką skutecznego i uczciwego naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Prace nad tym tematem prowadzone są we współpracy z przedstawicielami samorządów w ramach działalności Zespołu Doradczego ds. Systemowych Rozwiązań w Gospodarce Odpadami. Ten zespół został powołany przez Ministra Klimatu i Środowiska na podstawie zarządzenia z 23 listopada 2020 roku i nadal aktywnie działa.
Sowińska zaznacza także, że ostatnie działania Zespołu koncentrowały się na wprowadzeniu rozwiązań ułatwiających gminom sprawdzanie dokładności informacji dotyczących liczby mieszkańców w poszczególnych nieruchomościach. Celem jest ułatwienie stosowania metody opartej na liczbie osób zamieszkujących, aby mogła być ona wykorzystywana szerzej i efektywniej.
Koniec z odpowiedzialnością zbiorową za odpady
Sowińska poinformowała również, że w odpowiedzi na postulaty mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców w 2021 roku wprowadzono zmiany do ustawy z 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Te zmiany umożliwiają odstąpienie od zbiorowej odpowiedzialności w sytuacji niedopełnienia obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych w budynkach wielolokalowych.
Dzięki nowemu przepisowi, który został dodany, po zapewnieniu odpowiednich technicznych środków identyfikacji odpadów komunalnych w poszczególnych lokalach, rada gminy może podjąć decyzję, poprzez uchwałę, o obciążeniu właściciela lokalu lub innej osoby uprawnionej do korzystania z tego lokalu, opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi. To rozwiązanie pozwala gminie zrezygnować z odpowiedzialności zbiorowej w przypadku budynków wielolokalowych, poprzez indywidualne rozliczanie poszczególnych lokali za segregację odpadów. W efekcie za niewłaściwe segregowanie odpadów komunalnych odpowiedzialność finansową ponosi producent, a nie na przykład wszyscy mieszkańcy bloku mieszkalnego.
"Zanieczyszczający płaci"
Ministerstwo uczestniczy w implementacji przepisów, które uwzględniają zasadę "zanieczyszczający płaci", tak, aby były one zgodne z regulacjami na poziomie Unii Europejskiej. Celem jest ustanowienie odpowiedzialności producentów za odpady powstające z produktów, które wprowadzają na rynek, włączając w to aspekty finansowe.
Sowińska zaznaczyła, że w wyniku zaangażowania finansowego producentów, którego przejawem będzie m.in. udział w pokrywaniu kosztów gospodarowania odpadami generowanymi przez ich produkty oraz odpowiednie projektowanie tych produktów, koszty dla gmin, a co za tym idzie opłaty ponoszone przez właścicieli nieruchomości, będą możliwie jak najniższe.