Testamenty ustne, podróżne i wojskowe należą do grupy tzw. testamentów szczególnych. Ich sporządzenie możliwe jest jedynie w specyficznych okolicznościach. Forma testamentu ustnego wymaga spełnienia określonych warunków, aby była ważna. Co to jest testament ustny? Jak udowodnić testament ustny? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Testament ustny – warunki ustawowe
Do sporządzenia testamentu ustnego wystarcza udział trzech świadków, bez konieczności obecności urzędnika państwowego. Jest to zgodne z art. 952 Kodeksu cywilnego. Testament ustny posiada taką samą moc prawną jak każdy inny rodzaj testamentu, w tym testament sporządzony notarialnie. Za jego pomocą można zmodyfikować dowolny wcześniejszy testament.
Testament ustny jest uznawany za ważny, gdy spełnione są następujące kryteria:
- Istnieje obawa nagłej śmierci spadkodawcy lub w związku ze szczególnymi okolicznościami zachowanie standardowej formy testamentu jest niemożliwe lub znacznie utrudnione.
- Spadkodawca wyraził ostatnią wolę ustnie przy obecności co najmniej trzech świadków.
- Treść testamentu ustnego została spisana przed upływem roku od jego złożenia i podpisana przez spadkodawcę i dwóch świadków lub przez wszystkich świadków (bez spadkodawcy).
Jeśli testament ustny nie został spisany, jego treść może być ustalona poprzez przesłuchanie co najmniej dwóch świadków przed sądem, co należy uczynić w ciągu sześciu miesięcy od śmierci spadkodawcy.
Kto może być świadkiem w testamencie ustnym?
Świadkiem w procesie sporządzania testamentu ustnego może być osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, nie jest niewidoma, głucha lub niema, potrafi czytać i pisać oraz biegle posługuje się językiem, w którym spadkodawca redaguje testament. Ponadto, świadek nie może być osobą, która została prawomocnie skazana za składanie fałszywych zeznań. Osoby, dla których testament przewiduje jakiekolwiek korzyści, również nie mogą pełnić roli świadków.
Udowodnienie ważności testamentu ustnego
Czasami zawartość testamentu ustnego budzi kontrowersje, na przykład, gdy pomija on kogoś z bliskiej rodziny. W sytuacji, gdy po śmierci spadkodawcy rozpoczyna się dyskusja o dziedziczeniu spadku, kluczowe staje się udowodnienie ważności testamentu ustnego. Istotnym elementem w tym procesie jest wykazanie, że testament został sporządzony w obawie przed rychłą śmiercią lub w warunkach, gdy zachowanie standardowej formy testamentu było niemożliwe lub znacząco utrudnione.
Testament ustny zachowuje swoją ważność aż do momentu zastąpienia go innym testamentem lub do czasu, gdy zostanie unieważniony przez sąd. Ważność tego rodzaju testamentu może zostać zakwestionowana, jeżeli nie zostaną w pełni spełnione wszystkie wymagania prawne niezbędne do jego prawidłowego sporządzenia.