Czym jest renta wdowia?
Renta wdowia jest świadczeniem, które ma gwarantować godne warunki życia seniorom po śmierci ich współmałżonków. Projekt dotyczy wprowadzenia nowej reguły zbiegu prawa do nabytej z tytułu bycia wdową lub wdowcem renty rodzinnej, wojskowej renty rodzinnej, policyjnej renty rodzinnej lub renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników z innymi świadczeniami emerytalno-rentowym. Dzięki tej nowelizacji można by było łączyć rentę rodzinną z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi. Projekt nowelizacji - zdaniem wnioskodawców - odpowiada na trzy problemy: spadku stopy zastąpienia, rosnącej liczby osób starszych i zjawisko osamotnienia seniorów.
Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski w rozmowie z money.pl wskazał, że obywatelski projekt ustawy o rencie wdowiej, nad którym pracuje Sejm, to projekt przewidziany w umowie koalicyjnej. Wszyscy partnerzy koalicyjni zobowiązali się do zapewnienia godnych warunków seniorom po stracie małżonka - powiedział Gajewski.
Wysokość renty wdowiej
Według planów wysokość renty wdowiej nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnej emerytury wypłacanej przez ZUS, na ten moment jest to limit około 9815,52 zł. Proponowana przez projektodawców renta wdowia ma mieć dwa warianty. W pierwszym wariancie wdowa bądź wdowiec po śmierci współmałżonka może otrzymać swoje świadczenie oraz 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym. W drugim zaś wariancie może otrzymać rentę rodzinną po zmarłym i 50 proc. swojego świadczenia.
Model kroczący renty wdowiej
Renta wdowia ma być wypłacana w tzw. modelu kroczącym, co oznacza, że na początku będzie wypłacane 15 proc. dodatkowego świadczenia, następnie wzrośnie ono do 20 proc. by docelowo dojść do 50 proc. Zgodnie z nowelizacją, wskaźnik 50 proc. zostałby osiągnięty po roku, od momentu obowiązywania ustawy. Projekt zakłada wejście jej w życie 14 dni od ogłoszenia.
Co dalej z rentą wdowią?
11 kwietnia 2023 r. do Sejmu wpłynął obywatelski projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej. Sejm 7 lutego 2024 r. skierował projekt nowelizacji do rozpatrzenia przez sejmową Komisję Polityki Społecznej i Rodziny. 22 maja 2024 r. odbyło się posiedzenie komisji, na którym posłowie zapoznali się ze stanowiskiem MRPiPS do projektu. Najbliższe posiedzenie sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny dotyczące rozpatrzenia projektu renty wdowiej odbędzie się w czwartek, 27 czerwca o godz. 16.
Dramatyczny spadek stopy zastąpienia
Stopa zastąpienia to stosunek wysokości przyszłej emerytury do ostatniego wynagrodzenia. W zeszłym roku Komisja Europejska opublikowała dane, z których wynika, że stopa zastąpienia w Polsce będzie dramatycznie spadać.
Z raportu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych "Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2024-2028", niezależnie od wariantu prognozy wynika, że saldo roczne Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) cały czas maleje, co oznacza pogorszanie się sytuacji finansowej funduszu. ZUS przyjął trzy scenariusze, negatywny, pośredni i optymistyczny, jednak niezależnie od wybranego wariantu, deficyt roczny FUS w 2028 r. jest większy niż w 2024 r. W każdym wariancie deficyt roczny FUS w 2028 r. jest większy niż w 2024 r.:
- w wariancie pośrednim - o 30,1 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 71,1 mld zł, a w 2028 r. 101,2 mld zł),
- w wariancie pesymistycznym - o 44,3 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 80,5 mld zł, a w 2028 r. 124,8 mld zł),
- w wariancie optymistycznym - o 19 mld zł (w 2024 r. prognozowany deficyt roczny wynosi 63,6 mld zł, a w 2028 r. 82,6 mld zł).
W raporcie wytłumaczono, że istotny wpływ na sytuację finansową FUS ma liczba osób pobierających emerytury i renty finansowane z FUS oraz liczba ubezpieczonych, na którą wpływają demografia i założenia makroekonomiczne. Z raportu wynika, że wzrost liczby emerytów i rencistów pobierających świadczenia finansowane z FUS w 2028 r. w porównaniu do 2024 r. w zależności od wariantu wynosi:
- w wariancie pośrednim – 196 tys. (wzrost o 2,4 proc.);
- w wariancie pesymistycznym – 256 tys. (wzrost o 3,2 proc.);
- w wariancie optymistycznym – 181 tys. (wzrost o 2,3 proc.).