Polski system emerytalny jest uregulowany przez Ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nią, uprawnienie do emerytury mają osoby starsze, które osiągnęły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) oraz posiadają wymagany minimalny staż pracy.
Proces przyznawania emerytury różni się w zależności od roku urodzenia. Osoby urodzone przed 1949 rokiem podlegają zasadom emerytalnym obowiązującym przed reformą z 1999 roku. Natomiast osoby urodzone po 1949 roku są objęte dwoma systemami emerytalnymi. Część środków trafia na indywidualne konto prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a część przekazywana jest do Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE). Od 2014 roku korzystanie z OFE stało się dobrowolne, co oznacza, że choć wciąż jest to możliwe, nie jest to obowiązkowe.
Od czego zależy wysokość emerytury?
Wysokość emerytury jest uzależniona od sumy zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego, a także od zwaloryzowanego kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie oraz średniego dalszego trwania życia.
Składki przekazywane na konto, podlegające kontroli ZUS, są poddawane procesowi waloryzacji, a wskaźnik tego procesu jest ogłaszany przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Osoby, które osiągnęły wymagany wiek emerytalny i posiadają odpowiedni staż pracy, mogą otrzymać minimalną gwarantowaną emeryturę, obecnie ustaloną na poziomie 1588,44 zł.
Warto nadmienić, że do stażu pracy dodaje się również okresy nauki w szkole: 3 lata w przypadku ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej, 4 lata w przypadku ukończenia liceum, 5 lat w przypadku ukończenia technikum lub średniej szkoły zawodowej, 6 lat w przypadku ukończenia szkoły policealnej oraz 8 lat w przypadku ukończenia szkoły wyższej.
Powyższe okresy nie sumują się. Do stażu pracy dolicza się tylko jeden z nich – najkorzystniejszy dla świadczeniobiorcy.
Jaka emerytura po 5 latach pracy?
Zgodnie z polskim prawem, ustawowy wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, ale istotny dla przejścia na emeryturę jest także staż pracy. Minimalny okres odprowadzania składek to 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Jednak posiadanie jedynie tego minimalnego okresu składkowego zazwyczaj wiąże się z otrzymywaniem najniższych świadczeń emerytalnych, które często nie wystarczają do godnego życia.
Z tego powodu Zakład Ubezpieczeń Społecznych zachęca do kontynuowania pracy, jeśli to możliwe, ponieważ dłuższy okres zatrudnienia przekłada się na wyższą emeryturę. Co jednak z osobami, które osiągnęły wiek emerytalny, ale nie mają wymaganego, minimalnego stażu pracy?
Po 5 latach pracy można otrzymać emeryturę, jednak przy osiągnięciu odpowiedniego wieku emerytalnego. Trzeba także liczyć się z tym, że świadczenie nie będzie tak wysokie, jak w przypadku osób, które znacznie dłużej odprowadzały składki.
Państwo gwarantuje najniższą emeryturę wynoszącą 1588,44 zł netto, ale tylko w przypadku przepracowania 20 lat przez kobiety i 25 lat przez mężczyzn. Osoby, które przepracowały 5 lat, otrzymają kwotę wynikającą ze składek zgromadzonych na koncie w ZUS.
Jeśli osoba osiągnęła wiek emerytalny i przepracowała 5 lat za najniższą krajową, to wysokość emerytury wyniesie ok. 150 zł w przypadku mężczyzn. Kobiety natomiast otrzymają świadczenie w wysokości około 125 zł.
Na jaką emeryturę można liczyć po 10 latach pracy?
W przypadku braku wymaganego stażu pracy wysokość emerytury będzie proporcjonalna do ilości zgromadzonych składek na koncie emerytalnym. Osoba, która przepracowała jedynie 10 lat, otrzyma zatem emeryturę opartą na sumie zgromadzonych składek. Przy najniższej krajowej, taka emerytura może wynieść około 300 zł dla mężczyzn i 250 zł dla kobiet. 10 lat pracy to jedynie połowa wymaganego stażu do uzyskania minimalnej emerytury.
Ile wyniesie emerytura po 15 latach pracy?
Jeżeli przez 15 lat pracy dana osoba zarabiała niewiele ponad minimalną krajową, to decydując się na przejście na emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego, może liczyć na świadczenie w wysokości około 500-700 zł miesięcznie. Jednak finalna wysokość emerytury zależy od wielu indywidualnych czynników i wyżej wymienione kwoty mogą się różnić.