Jak uniknąć podatku od spadku? Czasem wystarczy jedno pismo

Podatek do spadku – jakie zasady obowiązują przy jego naliczaniu?

Podatek od spadków, podobnie jak uregulowany tymi samymi przepisami podatek od darowizn, nie należy do najniższych. Jego wysokość zależy od wartości spadku oraz od stopnia pokrewieństwa (lub jego braku) między spadkobiercą a spadkodawcą. Podatku od spadku można uniknąć jeśli jest on przekazywany w obrębie najbliższej rodziny. W takich sytuacjach osoby nabywające spadek muszą jednak pamiętać o dopełnieniu odpowiednich formalności. Bez tego będą płacić podatek na zwykłych zasadach.

Kto jest zwolniony z podatku od spadków?

Z podatku od spadków zwolnieni są członkowie najbliższej rodziny. W przepisach podatkowych określa się ich jako osoby należące do zerowej grupy podatkowej. Należą do niej:

• małżonek,
• zstępni (dzieci i wnuki),
• wstępni (rodzice i dziadkowie),
• rodzeństwo,
• pasierb i pasierbica, ojczym i macocha.

Za wstępnych uważa się także rodziców zastępczych, a za zstępnych ich przysposobione dzieci.

Osoby zaliczane do zerowej grupy podatkowej nie muszą płacić podatku od spadku niezależnie od jego wartości. Jeżeli jednak wartość ta przekracza 36 120 zł (stan na 2024 r.), muszą go zgłosić do urzędu skarbowego.

Jak zgłosić spadek do urzędu skarbowego?

Podatnicy którzy chcą skorzystać ze zwolnienia z zapłaty podatku od spadku przeznaczonego dla zerowej grupy podatkowej powinni zgłosić spadek do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania zobowiązania podatkowego. W praktyce może tu chodzić o 6 miesięcy od dnia:

• uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
• zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia,
• wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.

Dotrzymanie tego terminu jest bardzo ważne. Jeśli osoba należąca do zerowej grupy podatkowej spóźni się choćby o jednej dzień, straci szansę na całkowite zwolnienie i będzie płacić podatek na zasadach określonych dla pierwszej grupy podatkowej.

A co w sytuacji, jeśli o spadku dowiemy się po upłynięciu terminu 6 miesięcy? W materiałach informacyjnych ministerstwo finansów tłumaczy, że również w tej sytuacji zachowujemy prawo do zwolnienia – pod warunkiem, że nabycie spadku zgłosimy naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od otrzymania tej informacji oraz uprawdopodobnimy fakt, że o spadku dowiedzieliśmy się po wyznaczonym terminie.

Zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego powinno nastąpić na formularzu SD-Z2. Formularz można złożyć drogą elektroniczną przez Portal Podatkowy lub usługę e-Deklaracje. Dokument można też złożyć osobiście w urzędzie skarbowym lub drogą pocztową.

Ile wynosi podatek od spadku?

Jak już wspomnieliśmy, wysokość podatki od spadków uzależniona jest od wartości tego spadku oraz od relacji między spadkobiorcą i spadkodawcą. Przepisy dzielą spadkobiorców na kilka grup podatkowych w ramach których obowiązują odmienne progi podatkowe i zwolnienia. Jak już wiemy, że spadki przekazywane w obrębie zerowej grupy podatkowej mogą być całkowicie zwolnione od podatku. A jak to wygląda w pozostałych grupach?

Podatek od spadków w I grupie podatkowej

Do pierwszej grupy podatkowej zalicza się wszystkich członków grupy zerowej (jeśli nie spełnią warunków umożliwiających korzystanie ze zwolnienia) oraz synowe, zięciów oraz teściów. Dla nabywcy z I grupy podatkowej stawki podatku od spadku wynoszą:

• do wysokości kwoty wolnej 36 120 zł: 0 proc. (brak podatku),
• od nadwyżki ponad kwotę wolną do 11 833 zł: 7proc.,
• od nadwyżki ponad kwotę wolną między 11 833 zł a 23 665 zł: podatek = 355 zł + 5 proc. od nadwyżki ponad 11 833 zł,
• od nadwyżki ponad kwotę wolną wynoszącą ponad 23 665 zł: podatek = 946,60 zł + 7 proc. od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Podatek od spadku w II grupie podatkowej

Do II grupy podatkowej należą: zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie wnuków itp. Dla nabywcy z II grupy podatkowej podatek od spadku wynosi:

• do wysokości kwoty wolnej 27 090 zł: 0 proc. (brak podatku),
• od nadwyżki ponad kwotę wolną do 11 833 zł: 3 proc.,
• od nadwyżki ponad kwotę wolną między 11 833 zł a 23 665 zł: podatek = 828,40 zł + 9 proc. od nadwyżki ponad 11 833 zł
• od nadwyżki ponad kwotę wolną wynoszącą ponad 23 665 zł: podatek = 1893,30 zł + 12 proc. od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Podatek od spadków w III grupie podatkowej

Do trzeciej grupy podatkowej zalicza się wszystkie osoby nie wymienione w poprzednich grupach. Będą to więc głownie osoby nie spokrewnione i nie spowinowacone ze spadkodawcą. Ci spadkobiercy płacą następujący podatek:

• do wysokości kwoty wolnej 5 733 zł: 0 proc. (brak podatku),
• od nadwyżki ponad kwotę wolną do 11 833 zł: 12 proc.,
• od nadwyżki ponad kwotę wolną między 11 833 zł a 23 665 zł: 1420 zł + 16 proc. od nadwyżki ponad 11 833 zł,
• od nadwyżki ponad kwotę wolną wynoszącą ponad 23 665 zł: 3313,20 zł + 20 proc. od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Wszystkie wymienione kwoty i stawki dotyczą stanu na 2024 r. Mogą się zmienić wraz ze zmianą przepisów. Ostatnia modyfikacja miała miejsce w czerwcu 2023 r.