Zapowiedź przedstawienia w Sejmie projektu ustawy wprowadzającej 35-godzinny tydzień pracy padła na antenie Programu 1 Polskiego Radia od współprzewodniczącego Nowej Lewicy Roberta Biedronia.
Pracujemy najwięcej w Europie i proporcjonalnie zarabiamy dość mało i trzeba to zmienić. Zrobili to Hiszpanie, testują to Niemcy i zrobiono to w wielu innych krajach. Taki jest dzisiaj trend. Myślę, że złożenie tego projektu to kwestia kilku tygodni- powiedział Biedroń w rozmowie z Karolem Surówką w "Sygnałach Dnia" PR1, pytany o projekt 35-godzinnego tydzień pracy.
Myślę, że jest to kwestia tygodni, wydaje mi się, że dobrze by było, żeby to skonsultować z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, gdzie zresztą jest nasza ministra, więc ta inicjatywa albo wyjdzie ze strony ministerstwa, albo ze strony parlamentarzystów – dodał.
Współprzewodniczący zdradził także, że premier Donald Tusk reaguje na propozycję skrócenia tygodnia pracy do 35 godzin "dość życzliwie".
Tydzień pracy w Polsce. Tak jest obecnie
Zgodnie z Kodeksem pracy w Polsce, limit czasu pracy wynosi 8 godzin dziennie oraz 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przy czym okres rozliczeniowy nie może przekraczać 4 miesięcy. Pracownik zatrudniony na pełny etat może więc pracować maksymalnie 40 godzin tygodniowo (czyli 8 godzin dziennie), co daje średnio 160 godzin miesięcznie, w zależności od ilości dni w danym miesiącu. Dla pracownika na pół etatu średni czas pracy wynosi 80 godzin miesięcznie, dla osób zatrudnionych na ¾ etatu - 120 godzin, a dla pracowników na ⅓ etatu około 40 godzin miesięcznie.
Aby obliczyć konkretny wymiar czasu pracy, należy pomnożyć 40 godzin przez liczbę tygodni w okresie rozliczeniowym, a następnie dodać iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca tego okresu, licząc od poniedziałku do piątku. Dodatkowo każde święto w okresie rozliczeniowym, które nie przypada w niedzielę, zmniejsza wymiar czasu pracy o 8 godzin. W 2024 roku wymiar czasu pracy wynosi więc 251 dni, co odpowiada 2008 godzinom pracy.
35-godzinny tydzień pracy? Tak może być
Już w 2022 roku został złożony projekt ustawy mający na celu skrócenie czasu pracy z 40 do 35 godzin tygodniowo. W przypadku zatwierdzenia projektu tygodniowy czas pracy skróciłby się o 5 godzin, przy zachowaniu dotychczasowego poziomu wynagrodzenia. W takim scenariuszu dobowa norma pracy wynosiłaby maksymalnie 7 godzin. Projekt nie został jednak wprowadzony w życie.
Propozycja czterodniowego tygodnia pracy, którą już w 2022 roku przedstawił Donald Tusk, również, póki co, nie została wprowadzona w życie w Polsce. Jednak coraz większą popularnością cieszy się koncepcja skrócenia tygodnia pracy do czterech dni. Głównie ze względu na to, że krótszy tydzień pracy przekłada się na zwiększoną produktywność pracowników.
Postulaty Lewicy
W 2022 roku posłowie Lewicy przedstawili propozycję zmian. W projekcie przepisów zawarto zapis, że "czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 35 godzin w ciągu pięciodniowego tygodnia pracy". Dodatkowo zaproponowano specjalne rozwiązania dla różnych grup zawodowych, takich jak nauczyciele, strażnicy gminni czy załogi samolotów. Na przykład, średni tygodniowy czas pracy na statku rybackim "nie może przekraczać średnio 43 godzin w okresie rozliczeniowym trwającym maksymalnie 12 miesięcy", a "czas pracy młodocianego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo".
Nowa Lewica już w trakcie kampanii przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku deklarowała plan wprowadzenia 35-godzinnego tygodnia pracy. Propozycja zakładała początkowe skrócenie czasu pracy o 2 godziny tygodniowo, a następnie o 5 godzin. Dodatkowo zapisano zwiększenie liczby dni urlopowych do 35.
W programie wyborczym pojawił się również postulat dotyczący umieszczania informacji o najniższym przewidywanym wynagrodzeniu dla danego stanowiska w ogłoszeniach o pracy. Dodatkowo zaproponowano wprowadzenie obligatoryjnych odsetek za opóźnienia w wypłacie pensji, automatycznie naliczanych w wysokości 0,5% miesięcznego zarobku za każdy dzień zwłoki. W zakresie praw pracowniczych obiecano również zapewnienie co najmniej dwóch wolnych niedziel w miesiącu dla pracowników, którzy dotychczas nie byli objęci zakazem pracy w niedziele.
Co z wynagrodzeniami?
Robert Biedroń w rozmowie z Polskim Radiem przypomniał, że Lewica składała już taki projekt w poprzedniej kadencji. Zaznaczył, że te zmiany nie oznaczałyby zmniejszenia wynagrodzeń.
Wynagrodzenia pozostaną na tym samym poziomie, a nawet zaczną rosnąć, jak pokazują doświadczenia hiszpańskie - powiedział Robert Biedroń.
Czy 4-dniowy tydzień pracy ma sens?
Według Business Insider, opierając się na badaniach przeprowadzonych przez portal Fiverr, aż 75 proc. pracowników w Stanach Zjednoczonych jest przekonanych, że są w stanie wykonywać swoje obowiązki w ciągu 4 dni roboczych. Ta opinia jest szczególnie popularna wśród przedstawicieli pokolenia Y, czyli millenialsów. Średni pracownik tego kraju uważa, że osiąga pełną produktywność po upływie 31 godzin w tygodniu, podczas gdy pokolenie Z wskazuje na 29 godzin.
Business Insider zrelacjonował także próby przeprowadzone w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Irlandii, gdzie wybrane firmy eksperymentowały z pracą cztery dni w tygodniu przez okres 1,5 roku. Już po pół roku pracownicy zgłaszali większe zadowolenie z pracy, poprawę zdrowia oraz zmniejszenie uczucia wypalenia zawodowego, przy zachowaniu średniego tygodniowego czasu pracy wynoszącego 34 godziny.
W ciągu 12 miesięcy ten czas skrócił się do 33 godzin. Istotne jest, że pracownicy nie byli pod presją przyspieszenia tempa pracy ani nie musieli wciskać jak największej ilości zadań w krótszym czasie. Głównym celem było sprawdzenie efektywności pracy, co przekładało się na skrócenie czasu przeznaczonego na spotkania oraz skoncentrowanie się na istotnych zadaniach.
Wyniki eksperymentów okazały się zadowalające, a pracownicy odnotowywali sporo korzyści w dłuższej perspektywie. Oczywiście nie wszyscy zmieścili swoje zdania w takim czasie i zdarzały się trudności. Ponadto nie wszędzie 4-dniowy tydzień pracy się sprawdzi, na przykład w zawodach związanych ze zdrowiem.