- Czterodniowy tydzień pracy. Niemcy ruszają z testami
- 4-dniowy tydzień pracy w Wielkiej Brytanii: Eksperyment był "niezwykle udany"
- Testy 4-dniowego tygodnia pracy w Portugalii i Hiszpanii
- 4-dniowy tydzień pracy? Szwedzi podchodzą do niego ostrożnie
- Skrócenie tygodnia pracy. Wariant belgijski
W większości krajów pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy wprowadzany jest w myśl zasady: 100-80-100 (100 proc. wydajności, 80 proc. dotychczasowego czasu pracy, 100 proc. pensji). W krajach, w których obowiązuje np. 40-godzinny tydzień pracy, oznacza to skrócenie go do 32 godzin. Programy wprowadzane są albo z inicjatywy organizacji pozarządowych i rządów poszczególnych państw, albo samych firm.
Czterodniowy tydzień pracy. Niemcy ruszają z testami
W realizację niemieckiego pilotażu zaangażowania jest m.in. międzynarodowa organizacja non-profit 4 Day Week, która również w innych krajach promuje inicjatywy związane z wprowadzeniem czterodniowego tygodnia pracy. Projekt realizowany u naszych zachodnich sąsiadów obejmuje 45 firm. Wyłącznie takich, których pracę można dostosować do krótszego tygodnia pracy. Najliczniej reprezentowane są firmy z branży IT.
4-dniowy tydzień pracy w Wielkiej Brytanii: Eksperyment był "niezwykle udany"
Pilotaż 4-dniowego tygodnia pracy ma już za sobą Wielka Brytania. Eksperyment rozpoczął się w 2022 r. i wzięło w nim udział 61 firm zatrudniających ok. 3 300 pracowników. Projekt pilotowany był przez naukowców z uniwersytetów w Cambridge i Oksfordzie oraz w Boston College. W całość zaangażowana była również wspomniana już organizacja 4 Day Week.
Jak informuje portal euronews.com, firmy biorące udział w eksperymencie uznały go za niezwykle udany, a zdecydowana większość (ponad 90 proc.) zdecydowała się na kontynuowanie tego modelu zatrudnienia. Własne plany dotyczące 4-dnia pracy mają też władze Szkocji. Pod koniec stycznia br. poinformowały, że ok. 140 urzędników służby cywilnej pracujących w South of Scotland Enterprise rozpoczęło pracę w systemie 32-godzinnego tygodnia pracy bez utraty wynagrodzenia. Decyzja ta była zwieńczeniem obietnicy wyborczej złożonej przez rządzącą Szkocką Partię Narodową (SNP). Zapowiedzi wprowadzenia podobnego rozwiązania pojawiła się w też w Walii.
Testy 4-dniowego tygodnia pracy w Portugalii i Hiszpanii
Na liście krajów, w których prowadzone są pilotaże skróconego tygodnia pracy jest również Portugalia. Jej sąsiad, Hiszpania, już jakiś czas temu wprowadziła wsparcie finansowe dla firm które chcą skrócić godziny pracy. "Przedsiębiorstwa, które chcą z niego skorzystać mogą otrzymać pomoc z funduszu rządowego w wysokości 10 milionów euro, muszą jednak opracować sposoby zwiększenia produktywności, które zrekompensują przekroczenie kosztów płac" – informuje euronews.com.
4-dniowy tydzień pracy? Szwedzi podchodzą do niego ostrożnie
Wyniki testów wprowadzających 4-dniowy tydzień pracy są obiecujące – tak przynajmniej wynika z informacji zaangażowanych w nie firm i organizacji. Nie jest to jednak reguła. Jak pisze euronews.com, w Szwecji pilotaże przyniosły mieszane rezultaty i nie zakończyły się wprowadzeniem 4-dniowego tygodnia pracy na szerszą skalę. Ciekawą sytuację możemy obserwować również w Belgii.
Skrócenie tygodnia pracy. Wariant belgijski
W lutym 2022 r. Belgia, jako pierwszy kraj w Europie, wprowadziła prawo dotyczące czterodniowego tygodnia pracy. "(…) belgijscy pracownicy uzyskali prawo do przepracowania pełnego tygodnia pracy w cztery dni zamiast zwykłych pięciu, bez utraty wynagrodzenia" – informuje portal euronews.com.
W belgijskich rozwiązaniach jest ważny "haczyk" – czterodniowy tydzień pracy nie oznacza zmniejszenie liczby godzin do przepracowania w danym tygodniu. Przy obowiązującym w w tym kraju 38-godzinnym tygodniu pracy oznaczało to, że żeby mieć jeden dodatkowy wolny dzień, w pozostałe trzeba pracować ok. 9,5 godz. Jak wynika z publikacji jakie można znaleźć np. na portalach skierowanych do Polaków pracujących w Belgii lub rozważających zatrudnienie w tym kraju, 4-dniowy tydzień pracy nie cieszy się dużym zainteresowaniem belgijskich pracowników.
4-dniowy tydzień pracy na Islandii: Ważną rolę odegrały związki zawodowe
Na drugim biegunie jest Islandia. "W latach 2015–2019 Islandia przeprowadziła największy na świecie projekt pilotażowy dotyczący 35–36-godzinnego tygodnia pracy (skróconego z tradycyjnych 40 godzin) obniżki wynagrodzenia" – przypomina portal euronews.com.
Wyniki zostały przeanalizowane przez niezależną firmę badawczą i Islandzkie Stowarzyszenie Non-profit na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju i Demokracji (ALDA). Pilotaż został uznany przez badaczy za sukces. Nie przyniósł on wprawdzie zmian w przepisach na poziomie ogólnokrajowym, ale część związków zawodowych wynegocjowała zmiany w układach pracy obejmujących niektóre branże.
Anglojęzyczne media i eksperci analizujący zmiany w prawie pracy wdrażane w poszczególnych krajach wskazują tu przykład Federacji Pracowników Państwowych i Komunalnych wynegocjowała dla swoich członków tydzień pracy wynoszący 36 godzin (w przypadku pracowników sektora publicznego) i 32 godziny (dla pracowników zmianowych), bez obniżania wynagrodzenia. W sumie na Islandii zmieniono układy zbiorowe obejmujące ponad 170 tys. osób – czyli większości osób aktywnych zawodowo.
4-dniowy tydzień pracy: Nowa Zelandia, Dominikana i… Polska
Na liście krajów które testowały, testują lub chcą testować skrócony tydzień pracy są m.in. Nowa Zelandia i Dominikana. W Polsce autorami tego typu inicjatyw są same firmy. W styczniu br. o planie wprowadzenia 4-dniowego tygodnia pracy poinformował Herbapol Poznań. "Czy 4-dniowy tydzień pracy ma szansę zaistnieć w firmie farmaceutycznej? Sprawdźmy! Work-life-balance to w naszej firmie nie są puste słowa. W 2025 roku w Herbapolu Poznań wdrożymy 4-dniowy tydzień pracy, właśnie w trosce o naszych pracowników. Tym samym zyskają oni dodatkowy, płatny wolny dzień w tygodniu. (…) W styczniu rozpoczęliśmy działania od jednego wolnego piątku i docelowo do końca roku osiągniemy cel, w którym każdy piątek będzie dniem wolnym od pracy" – poinformowała firma na swoim profilu na Fb.