Informacji na ten temat należy szukać przede wszystkim w Ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776 z późn. zm.) oraz w aktach wykonawczych wydawanych na podstawie tej ustawy. Zaznaczyć przy tym trzeba, że od 1 stycznia 2008 r. wchodzą w życie zmiany, które w istotny sposób zmodyfikują szczególne uprawnienia pracodawców związane z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych:
• dofinansowanie składek na ubezpieczenia społeczne
W obecnym stanie prawnym pod pewnymi warunkami pracodawca może liczyć na dofinansowanie składek na ubezpieczenie społeczne (kwota odpowiadająca temu dofinansowaniu pozostaje u pracodawcy). Od początku stycznia 2008 r. nastąpi tutaj bardzo istotna zmiana – składki będą refundowane, wobec czego pracodawca zobowiązany będzie opłacać składki w pełnej wysokości, a dopiero potem będzie mógł wystąpić o refundację (art. 25 ustawy).
• zwrot koszów na przystosowanie zakładu pracy
Na podstawie art. 26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracodawca zamierzający zatrudnić osobę niepełnosprawną na okres co najmniej 36 miesięcy może oczekiwać zwrotu kosztów poniesionych na przystosowanie tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń oraz adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy. Chodzi tu wyłącznie o zwrot „kosztów dodatkowych”, czyli takich, które pracodawca musiał ponieść w bezpośrednim związku z niepełnosprawnością pracownika.
• dofinansowanie wynagrodzeń
Na warunkach określonych w art. 26a ustawy pracodawca może uzyskać miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, ustalane bądź to w oparciu o podwyższone koszty zatrudnienia tych osób, bądź w wysokości ryczałtowej, według wyboru pracodawcy.
• zwrot wynagrodzenia pomocnika niepełnosprawnego
Jeżeli pracodawca zatrudni osobę pomagającą pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego, to na podstawie art. 26d ustawy może liczyć na zwrot wynagrodzenia tej osoby.
• zwrot koszów na wyposażenie stanowiska pracy
Zgodnie z art. 26e pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną, może zażądać zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy niepełnosprawnego.
• zwrot części wynagrodzenia nowo zatrudnionego
Zatrudnienie przez okres co najmniej 12 miesięcy osoby niepełnosprawnej zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukującej pracy niepozostającej w zatrudnieniu uprawnia do otrzymania zwrotu 60 proc. wynagrodzenia i obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia za okres jednego roku (art. 26f ustawy).
• zwrot kosztów szkolenia
Na podstawie art. 41 ustawy pracodawca może zażądać zwrotu nawet 90 proc. kosztów szkolenia niepełnosprawnego pracownika. Co istotne, od lipca br. nie jest konieczne, aby po szkoleniu niepełnosprawny był zatrudniany na stanowisku zgodnym z kierunkiem szkolenia.
___________________________________________________________________________
Halina Kwiatkowska, radca prawny, partner w krakowskim oddziale Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy
