Zachowek to mechanizm prawny, który z jednej strony umożliwia swobodne sporządzanie testamentu, a z drugiej zapewnia minimum ochrony finansowej najbliższym krewnym.

Zachowek należy się zstępnym (dzieciom, wnukom), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, jeżeli zostali pominięci w testamencie lub otrzymali mniej, niż przewidują przepisy.

Wartość zachowku wynosi połowę udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym.W przypadku osób małoletnich lub trwale niezdolnych do pracy jest to dwie trzecie. Na przykład, jeśli spadkodawca posiada majątek o wartości 300 000 zł i dwóch synów, każdy z nich miałby prawo do 150 000 zł w dziedziczeniu ustawowym. Gdy jeden z nich zostanie pominięty w testamencie, przysługuje mu zachowek w wysokości 75 000 zł.

Reklama
Reklama

Zachowek 2025. Ile wynosi, komu się należy i jak go uzyskać? [NOWE ZASADY]

Jedną z najważniejszych zmian w prawie jest rozszerzenie możliwości wydziedziczenia, czyli pozbawienia prawa do zachowku. Obecnie spadkodawca może w testamencie wskazać wyraźne powody, takie jak:

  • popełnienie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy lub jego rodzinie;
  • uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych;
  • rażące naruszanie zasad współżycia społecznego.

Sąd może również orzekać o pozbawieniu zachowku na wniosek spadkobierców testamentowych, co znacząco zwiększa ich możliwości ochrony majątku przed roszczeniami pominiętych krewnych.

Jak wyegzekwować zachowek?

Jeśli uprawniony do zachowku zostanie pominięty w testamencie, może dochodzić swoich praw poprzez wezwanie do zapłaty skierowane do spadkobierców testamentowych. W przypadku braku porozumienia, uprawniony może złożyć pozew do sądu. Pozew powinien zawierać:

  • wskazanie stron (powód i pozwani);
  • określenie żądanej kwoty zachowku;
  • uzasadnienie roszczenia i dowody, takie jak testament czy wycena majątku.

Postępowanie sądowe może obejmować wycenę składników majątkowych, przesłuchanie świadków i analizę dokumentów. Ważne jest, aby pamiętać, że roszczenia o zachowek przedawniają się po pięciu latach od dnia śmierci spadkodawcy.

Co dolicza się do wartości spadku przy obliczaniu zachowku?

Nowe przepisy zmieniają również zasady doliczania darowizn i innych składników majątkowych. Przy obliczaniu zachowku uwzględnia się:

  • wartość darowizn i zapisów windykacyjnych dokonanych przez spadkodawcę;
  • fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przez spadkodawcę;
  • mienie przekazane w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, w granicach wartości funduszu założycielskiego.

Nie uwzględnia się jednak drobnych darowizn, darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięcioma laty wobec osób spoza grona spadkobierców oraz darowizn uczynionych przed narodzinami zstępnych (z pewnymi wyjątkami).

Źródło: INFOR.PL, MEDIA