Spadkodawca ma pełne prawo decydować, jak podzieli swój majątek po śmierci. Może przekazać swoje dobra krewnym, bliskim przyjaciołom, a także organizacjom prawnym. Choć zazwyczaj testament obejmuje członków rodziny, zdarza się, że niektórzy są w nich pomijani.
Zachowek – czym jest?
Zachowek ma na celu zapewnienie ochrony najbliższym członkom rodziny, którzy na mocy dziedziczenia ustawowego mogliby zostać powołani do spadku. Wynosi on połowę wartości udziału, jaki przypadałby im w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Kiedy zachowek nie przysługuje?
Przede wszystkim, prawo do zachowku nie przysługuje osobom, które nie są wymienione w testamencie ani nie należą do grupy uprawnionych określonych w kodeksie cywilnym. Dodatkowo osoba już powołana do spadku nie może ubiegać się o zachowek.
Zachowek a wydziedziczenie
Zgodnie z art. 1008 kodeksu cywilnego, spadkodawca ma prawo wydziedziczyć swoich zstępnych, małżonka lub rodziców. W tej sytuacji zostają oni pozbawieni prawa do otrzymania zachowku. Należy jednak wiedzieć, że wydziedziczenie musi być prawnie skuteczne, co oznacza, że musi zostać jasno określone w testamencie wraz z podaniem powodu takiego działania spadkodawcy. Ważne jest, aby pamiętać, że wydziedziczenie konkretnej osoby nie oznacza automatycznego wydziedziczenia jej zstępnych. Osoba wydziedziczona nie ma prawa do zachowku, jednak, jeśli uważa, że została potraktowana niesprawiedliwie, może złożyć odwołanie do sądu.
Zachowek a zrzeczenie się dziedziczenia
Kolejnym przypadkiem, kiedy nie należy się zachowek, jest sytuacja, w której spadkobierca zrzeka się dziedziczenia. Powinno to nastąpić w formie umowy notarialnej między spadkodawcą a przyszłym spadkobiercą. W takim przypadku osoba zrzekająca się dziedziczenia traci prawo do zachowku.
Zrzeczenie się dziedziczenia różni się od wydziedziczenia przede wszystkim tym, że jest to decyzja podjęta za zgodą obu stron – zarówno spadkodawcy, jak i spadkobiercy. Co więcej, taka rezygnacja oznacza, że dziedziczenie nie obejmuje również zstępnych spadkobiercy.
Zachowek a odrzucenie spadku
Zachowek nie przysługuje również w przypadku odrzucenia spadku. Odrzucenie spadku, dokonane przed sądem lub notariuszem, jest nieodwracalne. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy decyzja została podjęta pod wpływem groźby lub błędu, co trzeba udowodnić przed sądem. Taki krok skutkuje także utratą prawa do zachowku, ale tylko dla samego spadkobiercy. Jego zstępni, czyli dzieci i dalsi potomkowie, wciąż zachowują prawo do zachowku.