Problem alkoholizmu w Polsce przybiera na sile. Jak podaje Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, spożycie na jednego mieszkańca w 2022 roku wyniosło 3,5 l czystego alkoholu. Tyle samo piliśmy w 1992 roku, czyli dokładnie 30 lat wcześniej. Skutkiem uzależnienia są nie tylko poważne problemy zdrowotne, na czele z rakiem, marskością wątroby, chorobami serca i psychicznymi, ale również niezdolność do pracy. Z myślą o tych osobach funkcjonuje renta alkoholowa, czyli świadczenie wypłacane przez ZUS.
Kto dostaje rentę alkoholową?
Renta alkoholowa jest wypłacana osobom, które w wyniku uzależnienia od alkoholu, częściowo lub całkowicie utraciły zdolność do pracy. Należy dodać, że samo wystąpienie alkoholizmu nie jest wystarczające, aby móc ubiegać się o wsparcie finansowe. Takie osoby muszą spełnić jeszcze inne warunki. Kluczowe jest wykazanie, że uzależnienie od alkoholu spowodowało inne choroby, które finalnie doprowadziły do pogorszenia stanu zdrowia i utraty (częściowo lub całkowicie) zdolności do pracy. Osoby uzależnione najczęściej zmagają się z takimi schorzeniami jak marskość wątroby, zespół Otella, czy przewlekłe zapalenie trzustki.
Aby móc ubiegać się o rentę alkoholową, trzeba dodatkowo spełnić niżej opisane warunki.
- Uzależniony musi uzyskać orzeczenie lekarskie od lekarza orzecznika ZUS.
- Musi mieć odpowiedni łączny staż ubezpieczeniowy.
- Niezdolność do pracy musiała powstać w okresie składkowym, nieskładkowym lub ciągu 18 miesięcy od dnia zakończenia okresu składkowego lub nieskładkowego.
Jak uzyskać świadczenie z ZUS-u?
Pierwszym krokiem jest udanie się do lekarza rodzinnego lub specjalisty, który powinien wystawić zaświadczenie o stanie zdrowia (druk OL-9). Następnie to zaświadczenie razem z dokumentacją medyczną, wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy, informacją o okresach składkowych i nieskładkowych (druk ERP-6) oraz dokumentami potwierdzającymi staż ubezpieczeniowy (np. świadectwami pracy, legitymacjami ubezpieczeniowymi, zaświadczeniami ze szkoły wyższej) należy złożyć w ZUS-ie.
Gdy wniosek zostanie rozpatrzony, osoba otrzyma informację o terminie komisji lekarza orzecznika ZUS. Odpowiada on za wydanie decyzji o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, wydając orzeczenie. Ile musi wynosić staż ubezpieczeniowy, aby otrzymać rentę alkoholową?
- Osoby poniżej 20. roku życia - staż ubezpieczeniowy wynosi 1 rok.
- Osoby od 20. do 22. roku życia - staż ubezpieczeniowy wynosi 2 lata.
- Osoby od 22. do 25. roku życia - staż ubezpieczeniowy wynosi 3 lata.
- Osoby od 25. do 30. roku życia - staż ubezpieczeniowy wynosi 4 lata.
Osoby powyżej 30. roku życia - staż ubezpieczeniowy wynosi 5 lat. Ma on jednak przypadać na ostatnie 10 lat przed złożeniem wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Ostatni warunek nie musi być spełniony w przypadku kobiet całkowicie niezdolnych do pracy, których okres składkowy wynosi minimum 25 lat oraz mężczyzn całkowicie niezdolnych do pracy, których okres składkowy wynosi przynajmniej 30 lat. Ta zasada nie obowiązuje również wtedy, gdy niezdolność do pracy była wynikiem wypadku w drodze do lub z pracy lub gdy osoba była zgłoszona do ubezpieczenia, ale uległa wypadkowi przed 18. rokiem życia lub w ciągu 6 miesięcy od ukończenia nauki w szkole ponadpodstawowej.
Ile wynosi renta alkoholowa?
Opisywane świadczenie podlega corocznej waloryzacji. W 2024 wynosi 1335,72 zł w przypadku częściowej niezdolności do pracy i 1780,96 zł w przypadku całkowitej niezdolności do pracy. Renta może mieć charakter stały, jeśli ZUS orzekł trwałą niezdolność do pracy lub być przyznawana na czas określony w przypadku częściowej niezdolności. W 2022 roku państwo przeznaczyło 53,1 mln zł na wsparcie finansowane z tytułu renty alkoholowej.