Obowiązujące regulacje dotyczące wieku emerytalnego w Polsce określają, że mężczyźni mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 65 lat, a kobiety po ukończeniu 60 lat, pod warunkiem posiadania odpowiedniego stażu pracy udokumentowanego w historii zatrudnienia. Jednak istnieje możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. W jakich zawodach jest taka możliwość?
Wcześniejsza emerytura
Wcześniejsza emerytura to regularne, miesięczne świadczenie finansowe przysługujące osobie ubezpieczonej, które jest wypłacane przed ustalonym ustawowo wiekiem emerytalnym. Od 1 października 2017 roku standardowy wiek emerytalny w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Zgodnie z doniesieniami "Faktu", praca w szczególnych warunkach obejmuje zawody wykonywane pod ziemią, na wodzie lub pod wodą, w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu. Na liście zawodów uprawnionych do emerytur pomostowych znajdują się m.in. rybacy morscy, piloci i personel pokładowy, operatorzy żurawi, członkowie zespołów ratownictwa medycznego oraz tancerze zawodowi.
Kto może przejść na wcześniejszą emeryturę?
Osoby urodzone w latach 1949-1968, które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, mają możliwość skorzystania z wcześniejszej emerytury. Aby ją otrzymać, wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy, który różni się w zależności od konkretnej grupy zawodowej. I tak na przykład:
- Osoby zatrudnione w służbach mundurowych, takich jak wojsko, policja, straż graniczna, straż pożarna, pracownicy służb specjalnych oraz więziennictwa, mogą skorzystać z wcześniejszej emerytury. W przypadku tych zawodów wymagany staż pracy wynosi 25 lat, chyba że osoba była zatrudniona w tych służbach przed 2013 rokiem, wówczas możliwe jest przejście na emeryturę po 15 latach pracy. Istotne jest jednak to, że pracownicy służb mundurowych nie muszą czekać na osiągnięcie wieku 55 czy 60 lat, aby otrzymać świadczenie emerytalne; mogą je uzyskać natychmiast po ukończeniu wymaganego stażu pracy.
- Górnicy, czyli osoby wykonujące prace pod ziemią lub wiertnicze, również mogą ubiegać się o wcześniejszą emeryturę. Aby to zrobić, kobiety muszą udokumentować co najmniej 20 lat stażu pracy, podczas gdy mężczyźni - co najmniej 25 lat, z czego co najmniej 5 lat musi być przepracowanych w szczególnych warunkach. Okres tych pięciu lat musi obejmować stabilny czas pracy w pełnym wymiarze godzin. Podobnie jak w przypadku pracowników służb mundurowych, górnicy nie muszą czekać na osiągnięcie wieku 55 czy 60 lat, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę. Mogą oni przejść na emeryturę wcześniejszą już w wieku 45 lat.
- Hutnicy oraz pracownicy przemysłu metalowego, drzewnego i chemicznego, którzy pracowali w szkodliwych warunkach przez co najmniej 15 lat, mają możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. W takich sytuacjach kobiety mogą ubiegać się o emeryturę wcześniejszą w wieku 55 lat, natomiast mężczyźni mogą to zrobić w wieku 60 lat.
- Pracownicy branży transportowej, tacy jak kolejarze, konduktorzy oraz zawodowi kierowcy samochodów ciężarowych, mają możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę pod warunkiem posiadania 20-letniego stażu pracy (w przypadku kobiet) lub 25-letniego stażu pracy (w przypadku mężczyzn), z czego minimum 15 lat musi być przepracowanych w sektorze transportu. W takiej sytuacji pracownicy mogą przejść na wcześniejszą emeryturę pięć lat przed osiągnięciem standardowego wieku emerytalnego.
- Ratownicy górscy mają możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę po odpracowaniu 10 lat w swoim zawodzie, jednakże nie przed ukończeniem 50 lat przez kobiety i 55 lat przez mężczyzn.
- Opiekunowie dzieci wymagających stałej opieki mogą kwalifikować się do wcześniejszej emerytury pod pewnymi warunkami. Przejście na emeryturę jest możliwe, jeśli niepełnosprawność dziecka wystąpiła przed jego ukończeniem 18 lat, a opiekun posiada okresy składkowe sprzed 1999 roku. W takim przypadku kobieta może przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat, a mężczyzna w wieku 60 lat.
- Sędziowie i prokuratorzy mogą przystąpić do emerytury po odpracowaniu 25 lat (kobiety) lub 30 lat (mężczyźni), jednakże nie wcześniej niż w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
- Dziennikarze, czyli pracownicy zatrudnieni w redakcjach gazet, radia i telewizji, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę po uzyskaniu 15 lat stażu pracy w swoim zawodzie. W takiej sytuacji wiek emerytalny jest obniżany o 5 lat.
W jakich zawodach można przejść na wcześniejszą emeryturę?
Na wcześniejszą emeryturę można przejść:
- w górnictwie i energetyce,
- w hutnictwie i przemyśle metalowym
- w zakładach chemicznych,
- w przemyśle drzewnym i papierniczym,
- w transporcie i łączności,
- w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym,
- w przemyśle poligraficznym,
- w służbie zdrowia i opiece społecznej,
- w zawodach wykonywanych na statkach żeglugi powietrznej i w portach morskich, w hutnictwie,
- przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu,
- w zawodach wykonywanych przez dziennikarzy pod warunkiem objęcia ich układem zbiorowym dziennikarzy,
- w zawodach wykonywanych w Najwyższej Izbie Kontroli oraz pracowników organów kontroli państwowej i administracji celnej,
- nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni wykonujący pracę wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela,
- żołnierze zawodowi, funkcjonariusze Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu i Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Granicznej i Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej,
- w wieku 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn w przypadku wykonywania zawodu tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera,
- w wieku 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn w przypadku wykonywania zawodu solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych,
- w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn wykonujących zawód muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych lub klawiszowych, a także operatora obrazu filmowego oraz fotografika.
Co trzeba zrobić, by przejść na wcześniejszą emeryturę?
Aby ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, należy złożyć stosowny wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Można to zrobić osobiście, wysyłając wniosek pocztą lub korzystając z Platformy Usług Elektronicznych (PUE). Interesującą opcją jest także możliwość złożenia wniosku ustnie, osobiście w ZUS, gdzie zostanie on zapisany protokołem. Jest to rozwiązanie, które ma ułatwić procedurę osobom, które mogą mieć trudności z wypełnieniem wniosków pisemnych lub elektronicznych, na przykład ze względu na swój wiek.
Wniosek o wcześniejszą emeryturę powinien być poparty dokumentami potwierdzającymi staż pracy. Mogą to być świadectwa pracy, umowy o pracę, zaświadczenia od pracodawcy, pisma o przyznanych nagrodach, a nawet zeznania świadków.