Projekt ustawy odpowiada na liczne postulaty samorządów i mieszkańców, a także ma pomóc Polsce osiągnąć unijne cele recyklingowe. Samorządy narzekały na brak skutecznych narzędzi do egzekwowania selektywnej zbiórki i brak możliwości reagowania na uchylanie się od obowiązków przez właścicieli nieruchomości. Mieszkańcy i gminy domagali się poszerzenia listy zwolnień i ulg z opłat za śmieci.
Polska ma problem z osiągnięciem unijnych wskaźników recyklingu. W 2023 roku wyniósł on około 32 proc., podczas gdy do 2030 roku musimy osiągnąć 60 proc.. Nowe przepisy mają pomóc w poprawie tych wskaźników.
Jakie konkretnie zmiany nas czekają?
Projekt Ministerstwa Klimatu i Środowiska wprowadza szereg nowości:
- Płacimy za masę i jakość segregacji: To kluczowa zmiana. Gminy będą mogły uzależnić opłatę od rzeczywistej wagi produkowanych odpadów i od tego, jak dokładnie je segregujemy. Ma to być sprawiedliwsze i motywować do lepszej segregacji.
- Więcej ulg i zwolnień: Katalog fakultatywnych zwolnień z opłat za śmieci rozszerzy się o ulgi dla osób starszych, niepełnosprawnych, w trudnej sytuacji życiowej i materialnej, a także dla drobnych rzemieślników.
- Łatwiejsze rozliczanie w blokach: Przepisy doprecyzują zasady indywidualnego rozliczania opłat w budynkach wielolokalowych, co ma zachęcić do częstszego stosowania tego rozwiązania. Odpowiedzialność za identyfikację odpadów ma być uzgadniana między stronami.
- Ulgi za kompostowanie bioodpadów: Możliwość obniżenia opłat za kompostowanie bioodpadów obejmie teraz także nieruchomości w zabudowie wielolokalowej, działki rekreacyjno-wypoczynkowe oraz rodzinne ogrody działkowe.
- Wzmocnienie kontroli i uszczelnienie systemu: Gminy zyskają lepsze narzędzia do weryfikacji poprawności złożonych deklaracji, np. poprzez wykorzystanie danych z przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Ma to uszczelnić system i sprawiedliwiej rozkładać opłaty.
- Minimalna liczba PSZOK-ów: Gminy będą musiały zapewnić minimalną liczbę Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w stosunku do liczby mieszkańców i odległości, aby poprawić dostępność tych miejsc. PSZOK-i będą też mogły odpłatnie przyjmować odpady inne niż komunalne.
Kiedy możemy spodziewać się zmian?
Projekt ustawy jest obecnie na etapie prac legislacyjnych. Rząd planuje przyjąć projekt ustawy w IV kwartale 2025 roku.