Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki przyznaje, że rok 2023 był najbardziej rewolucyjny pod względem liczby zmian w Kodeksie pracy. Wtedy uregulowano pracę zdalną, wprowadzono kontrole trzeźwości, wdrożono dyrektywę work-life-balance, a także dodano dwa dni urlopu z powodu siły wyższej i nowy urlop opiekuńczy. Mimo to Stanecki uważa, że "najciekawsze ciągle przed nami", wskazując na dynamiczne zmiany na polskim rynku pracy.
Rekord niewypłaconych wynagrodzeń i walka z "szarą strefą"
Miniony rok zaskoczył rekordową kwotą 270 milionów złotych niewypłaconych wynagrodzeń należnych 74 tysiącom pracowników. Rok wcześniej było to "tylko" 135 milionów. Stanecki ma nadzieję, że to incydentalny kryzys związany z sytuacją na świecie, a najczęstszą przyczyną był brak środków i utrata płynności finansowej firm.
Przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę
Jedną z najbardziej komentowanych propozycji PIP jest uzbrojenie inspektorów pracy w narzędzie pozwalające na przekształcanie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę, ale tylko w uzasadnionych przypadkach. Marcin Stanecki wyjaśnia:
- Walka z nadużyciami: Nie jestem przeciwnikiem umów cywilnoprawnych, ale trzeba przeciwdziałać ich nadużywaniu, bo to jest działanie na szkodę obywatela.
- Patologiczne sytuacje: Chodzi przede wszystkim o sytuacje patologiczne, najczęściej w handlu i gastronomii, gdzie umowy cywilnoprawne ewidentnie są nadużywane.
- Bez ingerencji w legalne umowy: Szef Inspekcji uspokaja, że nowe uprawnienia nie zlikwidują umów cywilnoprawnych i nie będą ingerować w sytuacje, gdy umowy te są zawierane z własnej woli (np. przez studentów, emerytów, czy osoby ceniące swobodę).
Nowoczesna Inspekcja Pracy. Edukacja i prewencja zamiast kar
Zarówno przedstawiciele pracodawców (Maciej Witucki z Konfederacji Lewiatan, Rafał Dutkiewicz z Pracodawców RP, prof. Jan Klimek ze Związku Rzemiosła Polskiego), jak i związków zawodowych (Piotr Ostrowski z OPZZ, Dorota Gardias z FZZ) pozytywnie oceniają transformację PIP pod kierownictwem Marcina Staneckiego. Zauważają:
- Większa przejrzystość działań: PIP stawia na edukację i prewencję, uzupełniając dotychczasową rolę kontrolną.
- Otwartość na dialog: Inspektorzy stają się partnerami dla przedsiębiorców i związków zawodowych.
- Walka z nieuczciwą konkurencją: Współpraca z pracodawcami w eliminowaniu nadużywania umów cywilnoprawnych i pracy na czarno.
- Zwiększone finansowanie i liczebność inspektorów: FZZ cieszy się ze zwiększenia finansowania i wzrostu liczby inspektorów pracy.
- Cyfryzacja i nowe technologie: PIP aktywnie wykorzystuje internet, media społecznościowe (YouTube, X, LinkedIn, Instagram) oraz influencerów do popularyzowania wiedzy.
- Nowe wyzwania: Inspekcja mierzy się z kwestiami takimi jak likwidacja luki płacowej, jawność wynagrodzeń, czy regulacja sytuacji pracowników platform cyfrowych.
- Wizja przyszłości: Skuteczniejsze kontrole i gruntowne reformy
Marcin Stanecki zapowiada dalsze usprawnienia w działaniu PIP. Już na początku 2025 roku wydał polecenie zmniejszające liczbę obowiązkowych kontroli, aby Inspekcja bardziej kojarzyła się z pomocą niż karami. Nadchodzi również wymiana danych z ZUS i KAS, co pozwoli na prowadzenie bardziej skutecznych i efektywnych kontroli.
Prezes ZUS Zbigniew Derdziuk potwierdza dobrą współpracę i nadzieję na rozwój analizy ryzyka, aby zmniejszać uciążliwości kontroli dla przedsiębiorców. ZUS również dołączył do strategii Wizja Zero (Vision Zero) w obszarze bezpieczeństwa pracy, co zacieśnia współpracę z PIP.
Stanecki podsumowuje: Potrzebujemy gruntownych reform, by skutecznie nadążać za zmianami. Potrzebujemy przeorganizowania samej Inspekcji Pracy. I to już się dzieje. Na naszych oczach. Zmieniamy się my, zmieniają się nasi partnerzy, bez których nie moglibyśmy skutecznie funkcjonować, a wszystko to w trosce o miliony zatrudnionych na polskim rynku pracy.