Nadchodzą rewolucyjne zmiany w Kodeksie pracy. Czego dotyczą?

W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowywana jest kolejna nowelizacja Kodeksu pracy, której celem jest zmiana zasad dotyczących stażu pracy. Informacja ta pojawiła się w zestawieniu prac legislacyjnych Rady Ministrów, gdzie opublikowano główne założenia projektu.

Czego konkretnie dotyczą zmiany? W planach jest, aby od 2026 roku okresy pracy były wliczane do stażu zawodowego, co stanowi kluczowy czynnik dla wielu przywilejów pracowniczych i możliwości awansu zawodowego, obejmując również okresy pracy jako samozatrudniony przedsiębiorca, umowy zlecenia oraz zatrudnienie za granicą.

Zmiany w Kodeksie pracy

13 maja pojawił się wpis w rejestrze prac legislacyjnych rządu, potwierdzający wspomniane wcześniej doniesienia. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma w planach zmiany w Kodeksie pracy. W komunikacie rządowym podkreślono, że aktualnie prace o identycznym charakterze mogą być realizowane na różnych podstawach prawnych oraz w zróżnicowanych strukturach, co często jest bezpośrednią konsekwencją obowiązujących przepisów prawa.

Na przykład, radca prawny ma możliwość praktykowania swojego zawodu zarówno na podstawie umowy o pracę, umów cywilnoprawnych, prowadząc własną działalność gospodarczą, jak i będąc wspólnikiem w spółce partnerskiej. Z tego powodu opieranie się wyłącznie na okresach zatrudnienia w ramach stosunku pracy do ustalania stażu pracy prowadzi do nierównego traktowania.

W komunikacie rządowym zaznaczono także, że obecne rozwiązanie stanowi przeszkodę w uzyskaniu niektórych przywilejów pracowniczych oraz zajmowaniu stanowisk, na których wymagane jest posiadanie określonego stażu pracy. Dotyczy to również prawa do nagrody jubileuszowej czy dodatku za staż pracy.

Zmiany w stażu pracy

W związku z powyższym resort proponuje, aby do okresu zatrudnienia wliczano także czas ogólny wykonywania pracy oraz prowadzenia działalności, pod warunkiem że te działania stanowiły podstawę do ubezpieczeń społecznych, obok tradycyjnych form zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i służbowych.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje wprowadzenie nowego artykułu do kodeksu pracy. Zgodnie z nim, do okresu zatrudnienia, czyli tzw. stażu pracy, będą wliczane nie tylko okresy wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę i stosunków służbowych, ale także okresy pracy i prowadzenia działalności, o ile były one podstawą do ubezpieczeń społecznych. Chodzi tu o okresy:

• prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym w szczególności – indywidualnej działalności gospodarczej,
• wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• pełnienia mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora,
• wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• pełnienia czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego;
• odbywania służby zastępczej;
• wykonywania pracy z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.

Dodatkowo, do stażu pracy zostaną wliczone pewne okresy, w których osoba nie była objęta ubezpieczeniami społecznymi, zgodnie z przepisami szczególnymi, które zazwyczaj dotyczą wykonywania pracy lub działalności, i w zasadzie kwalifikują się jako podstawa do ubezpieczeń społecznych (na przykład praca na podstawie umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat).

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Za opracowanie tej nowelizacji odpowiada Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Planowane jest, że projekt zostanie zaakceptowany przez Radę Ministrów i przekazany do Sejmu w III kwartale 2024 roku.