Na początku roku w życie wchodzi podatkowa część Polskiego Ładu. Jedną z najważniejszych zmian, jakie wprowadza ten program w podatkach, jest podniesienie kwoty wolnej do 30 tys. zł oraz progu dochodowego do 120 tys. zł. Jednocześnie znika ulga umożliwiająca odliczanie składki zdrowotnej od podatku. Składka ta będzie wynosić 9 proc. i nie można będzie jej odliczać.
Z rozliczania podatku na powyższych zasadach będą mogli skorzystać także przedsiębiorcy, którzy płacą podatek na zasadach ogólnych. Ale Polski Ład wprowadza zmiany także w rozliczaniu składek dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem. Składka zdrowotna wyniesie dla nich 9 proc. liczonych od podstawy wynoszącej 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł, 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach w przedziale w przedziale od 60 tys. zł do 300 tys. zł oraz 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. zł.
Zmiany obejmą także stawki podatku zryczałtowanego. I tak dla lekarzy, dentystów, pielęgniarek, położnych, inżynierów stawka spada z 17 proc. na 14 proc., a dla informatyków, programistów i innych zawodów z branży ITC, stawka spada z 15 proc. do 12 proc.
Również przedsiębiorcy płacący podatek liniowy od 1 stycznia czekają zmiany w sposobie opłacania składki zdrowotnej. Od nowego roku jej wysokość będzie wynosić 4,9 proc. dochodu przedsiębiorcy.
Rodzinny kapitał opiekuńczy
Od soboty można składać do ZUS elektroniczne wnioski o wypłatę rodzinnego kapitału opiekuńczego, czyli 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia. W 2022 r. ze świadczenia będzie mogło skorzystać ok. 615 tys. dzieci.
Wniosek o nowe świadczenie rodzice mogą składać od 1 stycznia 2022 r.
Kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał rodzinom z dziećmi w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Świadczenie będzie wypłacane w miesięcznych częściach – po 500 zł przez dwa lata lub po 1000 zł miesięcznie przez rok, w zależności od wyboru rodzica. Wsparcie będzie niezależne od dochodów rodziny, a środki nie będą opodatkowane.
Prawo do świadczenia będą mieć także ci rodzice, którzy już teraz mają dwoje lub więcej małych dzieci. Wówczas świadczenie będzie przysługiwało na drugie dziecko lub kolejne proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do końca 35 miesiąca życia tego dziecka, na które kapitał przysługuje.
Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewiduje, że wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona - czyli podwyższona z 500 zł do 1000 zł miesięcznie albo obniżona 1000 zł do 500 zł miesięcznie, na wniosek rodzica, przy czym taką dyspozycję można będzie złożyć tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.
Wakacje czynszowe
Od 1 stycznia zaczynają obowiązywać tzw. wakacje czynszowe dla mieszkańców społecznych mieszkań czynszowych. Rozwiązanie to umożliwia obniżenie czynszu nawet o 20 proc.
Rozwiązanie, które obowiązuje od soboty 1 stycznia, polega na zamianie umowy najmu na umowę najmu zawierającą rozliczenie partycypacji, czyli tzw. wakacje czynszowe. Wcześniej najemca/partycypant mógł odzyskać wpłaconą partycypację w kosztach budowy wynajmowanego lokalu wyłącznie w przypadku zakończenia najmu i opuszczenia lokalu.
Obniżka akcyzy na energię elektryczną
Od soboty 1 stycznia spadają stawki podatku akcyzowego, nałożonego na energię elektryczną. To część tzw. tarczy antyinflacyjnej rządu. Zgodnie z ustawą, obniżona akcyza ma obowiązywać przez pięć miesięcy, do końca maja 2022 r.
Uchwalona w grudniu 2021 r. zmiana ustawy o podatku akcyzowym przewiduje, że sprzedaż energii elektrycznej do gospodarstw domowych zostaje zwolniona z akcyzy, wynoszącej w 2021 r. 5 zł za MWh. W przypadku przeciętnego gospodarstwa domowego, zużywającego rocznie 1,8 MWh, obniżka akcyzy oznacza rachunek za energię elektryczną mniejszy o 75 groszy miesięcznie.
Obniżone zostają także stawki akcyzy dla pozostałych odbiorców energii elektrycznej - z 5 do 4,60 zł za MWh. Nie dotyczy to górnictwa węgla kamiennego oraz produkcji koksu, gdzie akcyza się nie zmienia i wynosi 3 zł za MWh.
Zmiany w zasiłkach chorobowych
Spóźnienie w opłacaniu składek nie będzie już przeszkodą w uzyskaniu zasiłku chorobowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - to jedna ze zmian, która weszła w życie od 1 stycznia. Kolejne dotyczą m.in. wysokości świadczeń i okresu ich pobierania.
Nowe przepisy dotyczą prawa do zasiłku chorobowego dla osób objętych dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, czyli między innymi prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących.
Emerytury i renty bez podatku
Od 2022 r. od emerytur i rent w wysokości do 2,5 tys. zł nie będzie odprowadzany podatek dochodowy. Osoby otrzymujące wyższe świadczenia zapłacą podatek tylko od kwoty przekraczającej 2,5 tys. zł. MRiPS szacuje, że na reformie podatkowej zyska ok. 8 mln emerytów i rencistów.
Od stycznia kwota wolna od podatku w PIT wzrosła do 30 tys. zł. Oznacza to, że emeryci i renciści zapłacą podatek tylko od kwoty przekraczającej 2,5 tys. zł brutto miesięcznie. Nie jest to zwolnienie z podatku tylko dla seniorów - podatku nie będą płacić również inni podatnicy opodatkowujący dochody według skali podatkowej, których roczne dochody nie przekroczą 30 tys. zł, np. pracownicy i zleceniobiorcy.
Resort rodziny i polityki społecznej szacuje, że na tym rozwiązaniu skorzysta 90 proc. emerytów i rencistów - to ponad 8 mln osób.
500 plus tylko do ZUS
Od stycznia obsługę "500 plus" zaczął przejmować Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast gminy będą kontynuowały wypłaty przyznanych już świadczeń do końca okresu, na jaki zostały przyznane, czyli do końca maja 2022 r.
Wnioski o świadczenie wychowawcze można składać wyłącznie online, a pieniądze są wypłacane na konto bankowe.
Świadczenie pielęgnacyjne
Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2022 r. wzrasta z 1971 zł do 2119 zł. Świadczenie to przysługuje rodzicom lub opiekunom, którzy rezygnują z pracy w celu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością.
Od 1 stycznia 2022 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie wynosiło 2119 zł.
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje rodzicom lub opiekunom, którzy nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności. Chodzi o opiekę nad osobami wymagającymi stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz w sytuacji konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później, niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Świadczenie nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury lub renty, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego albo rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
Świadczenie nie jest również wypłacane, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim (chyba, że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności) lub została umieszczona w rodzinie zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej), rodzinnym domu dziecka albo w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
Nowy taryfikator punktów karnych
W nowym taryfikatorze punktów karnych, który wejdzie w życie w 2022 roku będzie 12 wykroczeń, za które kierowca może otrzymać jednorazowo aż 15 punktów karnych. Będzie wśród nich nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu wchodzącemu na pasy. Ponadto punkty karne znikną dopiero 2 lata po zapłaceniu mandatu.
W sobotę weszła w życie nowelizacja Prawa o ruchu drogowym zaostrzająca kary dla sprawców wykroczeń drogowych. Regulacja m.in. podwyższa maksymalną wysokość grzywny, którą może nałożyć sąd - z 5 do 30 tys. zł oraz zwiększa wysokość mandatów, jakie nałożyć może policjant - z 500 zł do 5 tys. zł. Nowe stawki mandatów, które obowiązują od 1 stycznia zostały określone w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów.
To nie jedyne zmiany. We wrześniu 2022 r., po 9 miesiącach od rozpoczęcia obowiązywania ustawy, wejdzie w życie nowy taryfikator punktów karnych. Wykaz naruszeń przepisów i liczby punktów karnych odpowiadające tym naruszeniom znajduje się w projekcie rozporządzenia MSWiA ws. postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego.
W nowym taryfikatorze punktów karnych wyszczególniono 12 wykroczeń, za które kierowca może otrzymać jednorazowo 15 punktów karnych. Wśród nich znalazło się nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na pasach lub na nie wchodzącemu.