"To nie to samo, co dane i informacja. Wiedza powstaje dopiero po wyciągnięciu wniosków z danych i informacji, postawieniu ich w odpowiednim kontekście" - informuje Mariusz Strojny, knowledge & research supervisor w firmie doradczej KPMG. "W przeciwieństwie do danych i informacji wiedza ma charakter intuicyjny, przez co jest trudniejsza do zdefiniowania i analizy. Ponieważ znajduje się w ludzkich umysłach, jest czymś równie skomplikowanym i nieprzewidywalnym jak jej twórcy" - dodaje.

Reklama

Ze względu na charakter wiedzę można podzielić na uzewnętrznioną lub jawną, explicit knowledge - a więc jasno sprecyzowaną i usystematyzowaną, którą można przedstawić w sposób formalny przy pomocy słów, liczb, znaków i symboli - oraz wiedzę cichą lub ukrytą, tacit knowledge - z której istnienia zdajemy sobie sprawę i którą wykorzystujemy w codziennym działaniu, a więc i w pracy, ale nie potrafimy jej do końca określić. "Wiedza ukryta ma charakter bardziej praktyczny, subiektywny, oparty na doświadczeniu, natomiast wiedza formalna jest obiektywna, oparta na teorii i wypływa z racjonalnego rozumowania" - wyjaśnia Mariusz Strojny.

Zdaniem Michała Rębeckiego, eksperta ds. zarządzania wiedzą Idea! Management Consulting, wiedza ukryta to wiedza zlokalizowana w pamięci, w nawykach, wiedza wewnątrz pracownika ukryta przed światem. Z wiedzy ukrytej korzystamy w codziennej pracy, jest nią np. nasz typowy sposób postępowania, postawy, doświadczenia, indywidualny styl i charakter współpracy, wartości, wiedza pochodząca z kontaktów z klientami, dostawcami, współpracownikami itp. Można nawet powiedzieć, że większość wiedzy ma charakter ukryty. Nawet tak bardzo, że jej posiadacz może nie być świadomy tego, co wie i w jaki sposób osiąga konkretne cele. Natomiast wiedza jawna to taka, która jest udokumentowana i dostępna dla innych. Mogą to być procedury i procesy, plany, dokumenty czy bazy danych. Wiedza ukryta jest więc tym, co kryje się w nas, jawna jest skodyfikowana, z nas wyciągnięta i opisana.

Skuteczne zarządzanie wiedzą polega m.in. na doprowadzeniu do przekształcenia kluczowej dla sukcesu firmy wiedzy ukrytej w jawną, skodyfikowaniu jej, umieszczeniu w systemie zarządzania wiedzą, udostępnieniu jej i upowszechnieniu oraz systematycznym transferze wiedzy ukrytej bez jej opisywania, np. poprzez współpracę mniej doświadczonych pracowników z doświadczonymi. "W czasach, w których informacja staje się najwartościowszym towarem, wiedza pracowników ma ogromną wartość dla przedsiębiorstwa" - stwierdza Dorota Węgrzycka, zarządzająca projektem Dojrzałość Wykorzystuje Wiedzę. Brak zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach odczuwany jest dopiero wtedy, gdy odchodzi kluczowy pracownik, a często wiedza odchodzi razem z nim. I wtedy firma ma problem, ale często jest na przeciwdziałanie za późno. Często też zwyczajnie, po ludzku z braku czasu czy po prostu z lenistwa nie chce nam się wpisywać danych.

Reklama

RODZAJE WIEDZY

Mariusz Strojny, knowledge & research supervisor w firmie doradczej KPMG

Przyjmując kryterium przedmiotowe, można wiedzę podzielić na cztery podstawowe rodzaje, nawiązujące swymi korzeniami aż do czasów antycznych:

Reklama

● Knowwhat (wiedzieć co) - mówi o faktach. Wiedza ma tu znaczenie bliskoznaczne do informacji i może być przesyłana za pomocą danych i bitów.

● Knowwhy (wiedzieć dlaczego) - odnosi się do wiedzy o zasadach i prawach w naturze, w ludzkim umyśle i w społeczeństwie. Ten rodzaj wiedzy był niezwykle istotny w pewnych obszarach nauki, np. w przemyśle chemicznym i elektronicznym. Dostęp do niego przyspiesza postęp techniczny i obniża częstotliwość błędu w procedurach eksperymentowania.

● Knowhow (wiedzieć jak) - dotyczy umiejętności, to znaczy zdolności robienia czegoś. Dotyczy umiejętności pracowników, lecz ma także znaczenie na wyższym poziomie zarządzania, np. rozwoju nowych produktów lub rekrutacji personelu. Wiedzy knowhow nie można klasyfikować jako typowo praktycznej.

● Knowwho (wiedzieć kto) - jest domeną jednej firmy lub zespołu badawczego, jednak współpraca pomiędzy różnymi organizacjami powoduje powstawanie sieci powiązań, a te z kolei przywołują kwestię dzielenia się wiedzą. Tego typu sieci mogą być tworzone pomiędzy zespołami badawczymi i laboratoriami.

Te rodzaje wiedzy niektórzy autorzy wzbogacają o kolejne:

● Knowwhen (wiedzieć kiedy)

● Knowwhich (wiedzieć np., na które funkcje organizacji zwrócić szczególną uwagę w okresie jej chwilowego osłabienia wywołanego czynnikami zewnętrznymi)

● Knowbetween (wiedzieć np., jakie są zależności pomiędzy poszczególnymi funkcjami organizacji)

● Knowwhere (wiedzieć np., gdzie szukać nowych pomysłów lub rynków zbytu)

● Knowwhether (wiedzieć np., czy kontynuować badania nad pewnymi technologiami)

● Knowif (wiedzieć np., czy zwalniać badaczy w wypadku zakończenia badań, a jeśli tak, to na jakich warunkach)