2150,00 zł miesięcznie dla osób po 75. roku życia. Kto i kiedy dostanie świadczenie?

Bon senioralny to usługa społeczna o charakterze opiekuńczym, dostosowana do potrzeb osób w wieku 75 lat lub więcej, która ma umożliwić im samodzielne życie w miejscu zamieszkania.

Bon senioralny. Kto otrzyma?

Uprawnionym do pozyskania usług w ramach bonu senioralnego będzie zstępny (np. dziecko, wnuk) osoby starszej, na której ciąży obowiązek alimentacyjny. Musi on uzyskiwać dochody z pracy (umowa o pracę, cywilnoprawna, działalność gospodarcza, praca w rolnictwie). Progi dochodowe dla zstępnego:

• Dochód nie może być niższy niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
• Nie może przekraczać dwukrotności minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa jednoosobowego.
• Nie może przekraczać trzykrotności minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa wieloosobowego (bez względu na liczbę osób w rodzinie).

Senior, na rzecz którego bon będzie przyznany, musi:

• Ukończyć 75. rok życia.
• Mieć niezaspokojone potrzeby w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego, których nie może zaspokoić jego rodzina.
• Nie kwalifikować się, ze względu na dochody, do usług opiekuńczych realizowanych w ramach pomocy społecznej.

Ważne jest, że jeśli w gospodarstwie domowym seniora mieszka inna dorosła osoba, która nie pracuje i jest zdolna zapewnić mu pomoc, bon senioralny nie będzie przysługiwał. W przypadku seniorów mieszkających z małżonkiem/partnerem w wieku co najmniej 75 lat, ocena potrzeby wsparcia uwzględni również niezaspokojone potrzeby współmałżonka/partnera.

Głównym celem wprowadzenia bonu senioralnego jest odpowiedź na wyzwania demograficzne i rosnącą potrzebę opieki nad osobami starszymi. Projekt ustawy ma na celu:

• Wsparcie osób aktywnych zawodowo: "Konieczność opieki nad bliskimi seniorami niejednokrotnie wiąże się z ograniczeniem aktywności zawodowej (w tym w szczególności kobiet) lub ponoszeniem znaczących kosztów zapewnienia tej opieki na rynku prywatnym." Bon ma pomóc w godzeniu obowiązków zawodowych z opieką, zwłaszcza w sytuacji, gdy seniorzy są oddaleni od bliskich lub ich stan zdrowia wymaga większego zaangażowania.
• Rozszerzenie wachlarza usług społecznych: Nowy rodzaj usług będzie obejmował cztery kategorie: podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych, pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi te mają charakter niemedyczny i będą świadczone w miejscu zamieszkania seniora, uzupełniając istniejący system pomocy społecznej i ochrony zdrowia.
• Zwiększenie dostępu do usług wsparcia: Bon senioralny jest skierowany do osób, które nie kwalifikują się do usług opiekuńczych realizowanych w ramach pomocy społecznej. Nie będzie można łączyć usług w ramach bonu z innymi świadczeniami opiekuńczymi, co ma umożliwić większej liczbie osób skorzystanie z opieki i zmniejszyć "białe plamy" w gminach.
• Zwiększenie podaży osób świadczących usługi opiekuńcze: "Niska podaż osób chcących świadczyć usługi w zakresie opieki nad osobami starszymi, powoduje że dostęp do tego typu usług jest znacząco ograniczony." Projekt ma pomóc w zbudowaniu zasobu legalnie zatrudnionych opiekunów, szczególnie na obszarach wiejskich, co ma również zmniejszyć szarą strefę w tej branży.
• Aktywizacja społeczności lokalnych: Realizacja bonu ma odbywać się na poziomie gminy, która najlepiej zna potrzeby swoich mieszkańców. Gminy będą mogły samodzielnie świadczyć usługi lub zlecać je podmiotom ekonomii społecznej, organizacjom pozarządowym czy firmom prywatnym.

Bon senioralny? Kiedy można składać wnioski?

Ustawa o bonie senioralnym miała zostać przyjęta do końca drugiego kwartału 2025 roku, jednak do tej pory nie opublikowano stanowisk zgłoszonych w trakcie konsultacji. Na start świadczenia trzeba poczekać do 2026 roku.

Wniosek o przyznanie bonu będzie składał zstępny osoby starszej do gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania seniora. Wniosek w formie elektronicznej będzie dostępny za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Do wniosku dołączy się kwestionariusz oceniający poziom niezaspokojonych potrzeb seniora oraz zgodę osoby starszej na złożenie wniosku. Gmina będzie mogła zweryfikować informacje zawarte we wniosku, również poprzez wizytę w środowisku seniora.

Bon senioralny. Ile wyniesie?

Miesięczna wartość bonu senioralnego może wynieść maksymalnie 2150,00 zł (50 proc. minimalnego wynagrodzenia w II połowie 2024 r.). Wartość ta odpowiada liczbie godzin świadczonych usług, pomnożonej przez stawkę za jedną godzinę. Niewykorzystana w danym miesiącu wartość bonu nie przechodzi na kolejny miesiąc, a bon nie podlega wymianie na gotówkę. Usługi w ramach bonu senioralnego będą obejmować:

Podstawowe zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych.

• Pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych.
• Podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną.
• Zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

W przypadku istotnej zmiany potrzeb seniora, osoba świadcząca usługi będzie miała obowiązek poinformować o tym swojego zwierzchnika.

Kto będzie świadczył usługi? Wymagania i szkolenia

Gmina, po weryfikacji wniosku, będzie mogła samodzielnie realizować bon senioralny lub zlecić jego realizację innym podmiotom, takim jak organizacje pozarządowe, podmioty ekonomii społecznej czy firmy prywatne. Osoby wykonujące usługi w ramach bonu senioralnego muszą spełniać określone minimalne wymagania:

• Być pełnoletnie.
• Posiadać wykształcenie co najmniej średnie, średnie branżowe, zasadnicze branżowe lub zasadnicze zawodowe.
• Nie być członkiem rodziny ani oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby, na rzecz której świadczą usługi.
• Złożyć oświadczenie o zdolności psychofizycznej do świadczenia usług.
• Ukończyć szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
• Dodatkowo, przed rozpoczęciem świadczenia usług, opiekunowie będą musieli odbyć co najmniej 30-godzinne szkolenie, obejmujące m.in. organizację opieki nad seniorem, podstawy psychologii i socjologii w opiece, a także praktyczne aspekty wykonywania czynności opiekuńczych i aktywizacji społecznej.