Dla kogo jest okresowa emerytura kapitałowa?
Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje kobietom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. i należącym do OFE (Otwartego Funduszu Emerytalnego). Oprócz tego muszą one spełniać łącznie następujące warunki:
- ukończenie 60. r.ż., czyli osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego dla kobiet,
- ustalone prawo do "zwykłej" emerytury na obowiązujących zasadach,
- kwota na ich subkoncie w ZUS powinna być równa lub wyższa niż dwudziestokrotność dodatku pielęgnacyjnego (jego wysokość to czynnik zmienny; od 1 marca 2023 r. do 29 lutego 2024 r. wynosi on 294,39 zł; to oznacza, że jego dwudziestokrotność to 5887,80 zł).
Jeżeli wysokość środków zgromadzonych na subkoncie okaże się zbyt niska i ZUS nie przyzna okresowej emerytury kapitałowej, wówczas środki te środki są doliczane do podstawy od której oblicza się "zwykłą" emeryturę. ZUS przyznaje okresową emeryturę kapitałową od dnia, w którym przyznaje "zwykłą" emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zakład wypłaca oba świadczenia razem.
Okresowa emerytura kapitałowa związana jest z reformą emerytalną z 1999 r., która wprowadziła do polskiego systemu tzw. II filar emerytalny, czyli OFE. Początkowo zapis do wybranego OFE był obowiązkowy dla wszystkich ubezpieczonych urodzonych po 1968 r. Osoby urodzone między 1949 a 1968 r mogły to zrobić dobrowolnie. Reforma z 2014 r. sprawiła, że członkostwo w OFE stało się dobrowolne dla wszystkich.
Co to znaczy, że emerytura kapitałowa jest okresowa?
Fakt, że emerytura kapitałowa dla kobiet jest okresowa oznacza, że świadczenie to wypłacane jest tylko do dnia poprzedzającego dzień, w którym dana osoba osiągnie wiek emerytalny określony dla mężczyzn – czyli obecnie 65 lat. Prawo do otrzymywania okresowej emerytury kapitałowej wygasa również w przypadku śmierci lub w momencie, gdy wyczerpią się środki zgromadzone na subkoncie. Co się stanie, jeśli kobieta straci prawo do okresowej emerytury kapitałowej przed 65. r.ż.? Z informacji podawanych przez ZUS wynika, że w dniu, w którym ukończy 65 lat, Zakład z urzędu ponownie ustali wysokość jej "zwykłej" emerytury.
Okresowa emerytura kapitałowa przyznana przed 1 października 2017
Nieco inne reguły dotyczą seniorek, które nabyły prawo do okresowej emerytury kapitałowej przed 1 października 2017 r. Kobiety te zachowują prawo do tego świadczenia aż do dnia poprzedzającego dzień, w którym osiągną podwyższony wiek emerytalny (ustalony według przepisów obowiązujących do 30 września 2017 r.) przewidziany dla mężczyzny, który urodził się w tym samym roku i miesiącu, co one. Nie dotyczy to osób, których prawo do emerytury kapitałowej wygasło wcześniej.
Przed tym terminem (ale po ukończeniu 65 lat) kobiety te mogą samodzielnie zawnioskować do ZUS o ponowne ustalenie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tzw. emerytury docelowej, "zwykłej" emerytury). Jeżeli ktoś nie złoży tego wniosku, to po dniu w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny, ZUS przeliczy "zwykłą" emeryturę z urzędu.
Fakt, że kobiety, którym przyznano okresową emeryturę kapitałową przed 1 października 2017 r. znajdują się nieco innej sytuacji niż pozostałe, wynika z obniżenia wieku emerytalnego w 2017 r. (które było cofnięciem zmian wprowadzonych w 2012 r., obowiązujących od 2013 r.).
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej
ZUS ustala wysokość okresowej emerytury kapitałowej dzieląc środki zapisane na subkoncie danej osoby przez tzw. średnie dalsze trwanie życia. Im więcej zgromadzonego kapitału, tym okresowa emerytura kapitałowa jest oczywiście wyższa. Średnie dalsze trwania życia ustalane jest na podstawie tablic ogłaszanych corocznie przez Prezesa GUS w „Monitorze Polskim”. Tablice obowiązują od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku kalendarzowego.