rozwiń ›

Dla kogo wcześniejsza emerytura?

Wcześniejsza emerytura w Polsce jest możliwa, ale dostępna tylko dla wybranych grup zawodowych lub osób spełniających specjalne warunki. W Polsce o wcześniejszą emeryturę mogą się o nią ubiegać:

Reklama
  • nauczyciele,
  • osoby, które wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
  • górnicy,
  • artyści i twórcy,
  • osoby zajmujące się dzieckiem wymagającym stałej opieki.

Jeśli rozważasz wcześniejsze zakończenie kariery zawodowej, warto wcześniej zaplanować swoją przyszłość finansową, aby uniknąć problemów związanych z niższymi świadczeniami.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z wcześniejszej emerytury w 2025 roku?

Polski system emerytalny przewiduje kilka sytuacji, w których można przejść na wcześniejszą emeryturę. Oto najważniejsze z nich.

Emerytura pomostowa z ZUS

Dla kogo emerytura pomostowa? Jest przeznaczona dla osób, które pracowały w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. To m.in. zawody wymagające dużego wysiłku fizycznego (np. hutnicy, górnicy, ratownicy górscy) lub obciążające psychicznie (np. kontrolerzy ruchu lotniczego). Emerytura pomostowa - warunki:

  • Ukończone 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
  • Co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych (w przypadku ratowników górskich wystarczy 10 lat),
  • Ogólny staż pracy: 20 lat (kobiety), 25 lat (mężczyźni),
  • Urodzić się po 31 grudnia 1948 roku,
  • Wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 roku, ale mowa tu wyłącznie o czynnościach wymienionych w ustawie o emeryturach pomostowych.

Wcześniejsza emerytura rolnicza z KRUS

Okazuje się, że rolnicy również mogą otrzymać wcześniejszą emeryturę w postaci emerytury pomostowej, ale z ramienia KRUS. Podobnie jak osoby zatrudnione na umowę o pracę, muszą oni spełnić określone kryteria, takie jak odpowiedni wiek (55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn) oraz okres ubezpieczenia (przynajmniej 30 lat). Trzecim warunkiem przyznania świadczenia jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej. Dokumentami potwierdzającymi pracę rolniczą przed wprowadzeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego mogą być m.in. akt notarialny, akt własności ziemi lub umowa dzierżawy.

Wcześniejsza emerytura górnicza

Kto może skorzystać z emerytury górniczej? Wcześniejszą emeryturę mogą otrzymać górnicy, którzy:

  • ukończyli 50 lat życia i pracowali w kopalni (łącznie z okresami pracy równorzędnej) przez co najmniej 25 lat (mężczyźni) lub 20 lat (kobiety) – wymagane minimum 15 lat pracy górniczej,
  • ukończyli 55 lat życia i pracowali w kopalni (łącznie z okresami pracy równorzędnej) przez co najmniej 25 lat (mężczyźni) lub 20 lat (kobiety) – wymagane minimum 10 lat pracy górniczej,
  • wykażą staż pracy górniczej pod ziemią co najmniej 25 lat i jednocześnie nie są członkami OFE lub złożyli za pośrednictwem ZUS wniosek o przekazanie środków z OFE na dochody budżetu państwa.
Reklama

Wcześniejsza emerytura dla osób zajmujących się dzieckiem

Wcześniejsza emerytura dla osób zajmujących się dzieckiem przysługuje, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

  • 20-letni (kobiety) lub 25-letni (mężczyźni) staż pracy do 31 grudnia 1998 roku,
  • brak członkostwa w OFE – ten warunek dotyczy tylko osób urodzonych po 1948 roku,
  • całkowita niezdolność dziecka do pracy i samodzielnej egzystencji z powodu wskazanych w ustawie jednostek chorobowych – m.in. porażeń i niedowładu,
  • ubezpieczenie z tytułu pozostawania w stosunku pracy – jako ostatnie ubezpieczenie przed 1 stycznia 1999 roku.

Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli (świadczenie kompensacyjne)

Świadczenie kompensacyjne, czyli wcześniejsza emerytura dla nauczycieli przysługuje pedagogom, którzy spełniają poniższe warunki:

  • urodzenie przed 1 września 1966 roku,
  • praca w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć,
  • wykazanie co najmniej 30-letniego stażu pracy, w tym minimum 20 lat w związku z pracą na stanowisku nauczyciela,
  • złożenie wniosku o wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego,
  • nauczyciele ubiegający się o to świadczenie muszą zakończyć swoją pracę w szkole i zrezygnować z OFE.

Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, dotyczące nauczycieli, którzy zostali zwolnieni w związku z likwidacją stanowiska pracy w wygaszanych gimnazjach.

Świadczenie przedemerytalne

O świadczenie przedemerytalne mogą ubiegać się kobiety, które ukończyły 56 lat, oraz mężczyźni, którzy ukończyli 61 lat i posiadają co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy. Jakie jeszcze warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie przedemerytalne?

  • trzeba utracić pracę w wyniku likwidacji zakładu pracy lub z powodu upadłości,
  • rozwiązanie stosunku pracy z winy pracodawcy również uprawnia do ubiegania się o to świadczenie,
  • posiadanie uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych oraz pobieranie go przez co najmniej 6 miesięcy.

O to świadczenie mogą ubiegać się także osoby, które prowadziły działalność gospodarczą przez co najmniej 24 miesiące, ale zakończyły ją z powodu upadłości.

Emerytura stażowa

Na ten moment w Polsce nie obowiązuje jeszcze emerytura stażowa, ale trwają prace nad jej wprowadzeniem. Proponowane warunki to możliwość przejścia na emeryturę po 40 latach pracy (mężczyźni) lub 35 latach (kobiety), niezależnie od wieku.

Jak sprawdzić, czy mogę przejść na wcześniejszą emeryturę?

Przede wszystkim zweryfikuj swój staż pracy – możesz to zrobić online przez PUE ZUS lub w oddziale ZUS. Sprawdź swoje składki. Dlaczego jest to ważne? Bo im dłużej pracujesz, tym wyższa będzie Twoja emerytura. Ponadto rozważ dodatkowe oszczędzanie. Warto gromadzić kapitał na przyszłość np. w PPK, IKE lub IKZE. Możesz także przygotować plan finansowy – wcześniejsza emerytura oznacza niższe świadczenia, dlatego warto mieć dodatkowe źródła dochodu.

Czy na wcześniejszej emeryturze można pracować?

Tak, ale trzeba uważać na limity zarobków. Jeśli przekroczysz określoną kwotę, ZUS może zawiesić lub zmniejszyć Twoją emeryturę. Limity zarobków w 2025 roku (przykładowe wartości, sprawdź aktualne na stronie ZUS):

  • Jeśli dorabiasz do 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (od 1 marca 2025 roku to 5934,10 zł brutto), emerytura pozostaje bez zmian.
  • Jeśli przekroczysz 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia (od 1 marca 2025 roku wynosi 11 020,40 zł brutto), ZUS może zawiesić świadczenie.

Czy warto przejść na wcześniejszą emeryturę?

Decyzja o przejściu na wcześniejszą emeryturę powinna być dobrze przemyślana, bo może wiązać się przede wszystkim z obniżeniem świadczenia. Zalety wcześniejszej emerytury to więcej czasu dla siebie i rodziny, możliwość podróżowania i realizacji pasji, uniknięcie wypalenia zawodowego. Wady wcześniejszej emerytury z kolei to niższa wysokość świadczeń, możliwe ograniczenia w dorabianiu, brak dostępu do niektórych benefitów pracowniczych.

Polecamy kompleksowy poradnik "Kodeks pracy 2025"