rozwiń ›

Złożenie wniosku o wcześniejszą emeryturę w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wraz z wymaganą dokumentacją jest warunkiem koniecznym do rozpatrzenia takiego świadczenia. Wniosek można złożyć zarówno osobiście, jak i drogą elektroniczną.

Reklama

Obserwuj kanał Dziennik.pl na WhatsAppie

Aby ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, należy złożyć wniosek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w dniu poprzedzającym osiągnięcie odpowiedniego wieku: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Do wniosku należy dołączyć formularz EMP, ERP-6 oraz dokumenty potwierdzające spełnienie wymaganych warunków, w tym okres pracy w szczególnych warunkach i wysokość zarobków.

Kto może się ubiegać o wcześniejszą emeryturę?

Osoby urodzone w latach 1949-1968, zatrudnione w szczególnych warunkach lub wykonujące specjalne zawody, mogą ubiegać się o wcześniejszą emeryturę pod warunkiem osiągnięcia wieku emerytalnego, posiadania wymaganego stażu pracy oraz spełnienia dodatkowych kryteriów dotyczących charakteru wykonywanej pracy. Warunkiem koniecznym jest również posiadanie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej spełnienie wszystkich wymogów.

Kryteria przejścia na wcześniejszą emeryturę

Reklama

Warunkiem koniecznym do przejścia na wcześniejszą emeryturę jest spełnienie kilku kryteriów, w tym osiągnięcie wieku emerytalnego określonego dla danego rodzaju pracy oraz posiadanie wymaganego stażu ubezpieczeniowego, wynoszącego 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Konieczne jest także posiadanie odpowiedniego stażu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub wymagających szczególnych kwalifikacji. Dodatkowo należy zrezygnować z członkostwa w Otwartych Funduszach Emerytalnych poprzez przeniesienie środków zgromadzonych w OFE do budżetu państwa.

Praca w szczególnych warunkach

Praca w szczególnych warunkach to praca, która charakteryzuje się wysokim poziomem szkodliwości dla zdrowia lub uciążliwości, bądź wymaga od pracownika wyjątkowej sprawności psychofizycznej ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa własnego lub innych osób.

Przykłady pracy w szczególnych warunkach to między innymi zatrudnienie pod ziemią, służba w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym oraz prace związane z materiałami szkodliwymi, takimi jak azbest, ołów czy kadm. Natomiast do pracy o szczególnym charakterze zalicza się m.in. działalność pracowników służb celnych i kontroli państwowej, dziennikarzy, artystów, nauczycieli oraz żołnierzy zawodowych.

Wcześniejsza emerytura - jakie dokumenty są potrzebne?

Aby starać się o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, należy wejść na stronę ZUS, pobrać formularz wniosku o emeryturę (EMP) oraz formularz informacyjny dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (ERP-6). Wszystkie niezbędne dokumenty można uzyskać w dowolnej placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do złożonego wniosku należy dołączyć potwierdzenia dotyczące:

  • okresów pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
  • wszystkich okresów, za które opłacano składki oraz tych, za które składki nie były opłacane (zgodnie z danymi podanymi w formularzu ERP-6). Mogą to być m.in. świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu, dokumenty potwierdzające pobieranie zasiłku dla bezrobotnych czy też pobyt na urlopie wychowawczym,
  • wysokości wynagrodzenia otrzymywanego w poszczególnych okresach zatrudnienia lub ubezpieczenia.

Wniosek powinien zostać złożony nie później niż w dniu poprzedzającym ukończenie 60. roku życia przez kobiety lub 65. roku życia przez mężczyzn. Przy ustalaniu stażu pracy w szczególnych warunkach, ZUS uwzględnia wyłącznie okresy zatrudnienia na pełen etat, w ramach stosunku pracy lub służby, niezależnie od tego, czy pracodawca był publiczny, czy prywatny. Praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia, ale wykonywana w niepełnym wymiarze czasu pracy, jak również praca na podstawie umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej, nie są wliczane do tego stażu.

Wcześniejsza emerytura a wiek

Aby otrzymać wcześniejszą emeryturę, trzeba być zatrudnionym:

  • Pracownik kolei: 15 lat stażu pracy, przy czym dla kobiet wiek ten wynosi 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat.
  • Przynajmniej 15 lat doświadczenia zawodowego wymagane jest w dziennikarstwie - 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo, osiągnięcie tego wieku musi nastąpić podczas wykonywania pracy dziennikarskiej lub w dniu złożenia wniosku o emeryturę, oraz konieczne jest podpisanie układu zbiorowego pracy dziennikarzy.
  • Przynajmniej 15 lat pracy w Najwyższej Izbie Kontroli - dla osób w wieku 55 lat (dla kobiet) i 60 lat (dla mężczyzn). Dodatkowo konieczne jest osiągnięcie tego wieku w trakcie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli.
  • Przynajmniej 15 lat aktywności twórczej lub artystycznej kwalifikuje do przejścia na emeryturę w następującym wieku: Tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat dla kobiet i 45 lat dla mężczyzn, Solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat dla kobiet i 50 lat dla mężczyzn, Artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn, Aktorka, dyrygentka: 55 lat, Muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.

Zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie zus.pl, przy ustalaniu uprawnień osób w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się także:

  • Pracowników organów kontroli państwowej,
  • Pracowników organów administracji celnej,
  • Nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 roku - Karta Nauczyciela,
  • Żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy różnych służb (Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej), jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
  • Pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Dokładny wykaz zawodów, które uprawniają do wcześniejszej emerytury, można znaleźć w załączniku do specjalnego rozporządzenia rządowego z 1983 roku.

Komu nie przysługuje wcześniejsza emerytura?

Nie każdemu, kto urodził się w latach 1948-1969 i pracował w specjalnych warunkach, przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, pomimo spełnienia ogólnych kryteriów wiekowych. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia lub prowadzące działalność gospodarczą mogą napotkać utrudnienia w uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury. Ponadto, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach, lecz w wymiarze czasu pracy poniżej pełnego etatu, mogą nie być w pełni uwzględniane przez ZUS przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury.

Służba wojskowa może stanowić przeszkodę w ustalaniu prawa do emerytury w szczególnych warunkach, ponieważ okres jej trwania zazwyczaj nie jest wliczany do stażu pracy. Ponadto ZUS może nie uwzględnić w całości okresów pobierania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, takich jak zasiłek chorobowy czy macierzyński. Dodatkowo, okresy pobierania świadczeń rehabilitacyjnych lub korzystania z urlopu zdrowotnego mogą nie być zaliczane do okresu składkowego.