Aktualne przepisy Kodeksu pracy zapewniają pracownikom wychowującym dziecko w wieku do 14 lat zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Jednak, jak słusznie zauważyli Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak oraz Naczelna Rada Adwokacka w swoim wspólnym apelu, ta liczba dni wolnych nie zwiększa się wraz z liczbą posiadanych dzieci poniżej 14 roku życia. To stanowi wyraźny kontrast w stosunku do innych uprawnień pracowniczych, takich jak urlop macierzyński czy urlop z tytułu przysposobienia, które zależą od liczby dzieci. Z prawa tego może korzystać tylko jeden z rodziców lub opiekunów.
Nowa propozycja: Więcej wolnego dla rodzin wielodzietnych
W odpowiedzi na tę lukę prawną, Rzeczniczka Praw Dziecka i Naczelna Rada Adwokacka zaproponowały konkretną zmianę. Chcą zwiększenia wymiaru dni wolnych na opiekę nad dzieckiem oraz wprowadzenia mechanizmu, który pozwoli na stopniowe poszerzanie tego uprawnienia, jednocześnie nie obciążając nadmiernie pracodawców.
Ich propozycja zmian w art. 188 § 1 Kodeksu pracy zakłada:
- Standardowe 16 godzin lub 2 dni wolnego.
- Dla pracownika wychowującego dwoje lub więcej dzieci do 14 lat, wymiar zwolnienia proporcjonalnie zwiększy się o 8 godzin lub 1 dzień na każde kolejne dziecko.
Łączny wymiar zwolnienia nie może jednak przekroczyć 40 godzin lub 5 dni w ciągu roku kalendarzowego. Dodatkowo, pojawił się pomysł, aby ciężar ponoszenia wynagrodzenia za czas zwolnienia przekraczającego 2 dni w roku przenieść z pracodawcy na ZUS.
Reakcja Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pozytywnie odpowiedziało na przedłożony wniosek. Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podziękowała za propozycję i poinformowała, że resort dostrzega problem dotyczący zwolnienia na opiekę nad dzieckiem i jest otwarty na pracę nad jego rozwiązaniem. Ministra zadeklarowała, że Ministerstwo poddaje szczegółowej analizie wszystkie przedstawione postulaty.
Konieczne konsultacje
Zanim jednak dojdzie do zmian, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla potrzebę przeprowadzenia szerokich konsultacji społecznych. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wskazała, że rozpoczęcie prac legislacyjnych nad zmianą art. 188 Kodeksu pracy będzie wymagało dyskusji z partnerami społecznymi, czyli pracownikami i pracodawcami, zwłaszcza w ramach Rady Dialogu Społecznego. Konieczne jest także dokonanie oceny skutków wprowadzenia zmian, m.in. na:
- Sektor finansów publicznych.
- Sektor przedsiębiorstw.
- Rynek pracy.
Ministerstwo zapewnia, że proponowane rozwiązanie będzie poddane szerokiej dyskusji, aby znaleźć optymalne rozwiązanie dla wszystkich zainteresowanych stron.