rozwiń ›

Zgodnie z obowiązującym wciąż art. 129 § 1 Kodeksu pracy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy (z zastrzeżeniem przepisów dotyczących szczególnych systemów czasu pracy). Z przepisu tego wynika zatem, że podstawowym systemem czasu pracy w Polsce jest system 5-dniowego tygodnia pracy.

Od zasady tej Kodeks pracy przewiduje pewne wyjątki, w których pracownik może ubiegać się o zastosowanie wobec niego innego systemu czasu pracy systemie. Chodzi tu o:

  • system równoważnego czasu pracy,
  • system skróconego tygodnia pracy,
  • system pracy weekendowej.

Jednak każdy z tych przypadków wiąże się z koniecznością przeprowadzenia całej skomplikowanej procedury. Pracownik musi wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zastosowanie wobec niego szczególnego systemu czasu pracy, jednak pracodawca nie ma obowiązku uwzględnienia takiego wniosku.

35 godzin rozłożonych na 4 dni pracy

Rządowy program pilotażowy skróconego czasu pracy zakłada, że praca będzie wykonywana 35 godzin tygodniowo, rozłożonych na cztery dni – zazwyczaj od poniedziałku do czwartku lub z rotacją wolnych piątków i poniedziałków. Program startuje już dzisiaj. W pierwszej kolejności obejmie wybrane samorządy i firmy, które zgłoszą chęć udziału.

Reklama

MRPiPS zapowiada, że pilotaż nie wpłynie na godziny przyjmowania klientów – urzędy mają być otwarte jak dotychczas, przez pięć dni w tygodniu. Oznacza to, że system pracy pracowników będzie rotacyjny.

Jakie są zalety czterodniowego tygodnia pracy?

Reklama

Jak podaje MRPiPS, skrócony tydzień pracy może:

  • zwiększyć się wydajność i zaangażowanie pracowników,
  • zmniejszyć wypalenie zawodowe, zapewnić pracownikom czas na odpoczynek i życie prywatne,
  • zwiększyć atrakcyjność rekrutacyjną firm, co jest ważne np. w sektorze publicznym, gdzie trudno o specjalistów.

Problemy i wyzwania związane z 4-dniowym tygodniem pracy

Wprawdzie pomysł skróconego czasu pracy cieszy się dużym poparciem, jednak jego wdrożenie może wiązać się z pewnymi trudnościami. W branżach takich jak np. medycyna, czy transport wprowadzanie skróconego tygodnia pracy może napotkać duże problemy organizacyjne. W niektórych firmach czy organizacjach utrzymanie ciągłości działania w skróconym systemie pracy będzie wiązało się z koniecznością zatrudnienia dodatkowych osób. Nie można też zapominać o kosztach wdrażania nowego systemu pracy, które dla małych firm i instytucji publicznych mogą być mocno obciążające. W pewnych sytuacjach firmy mogą też obawiać się o spadek wydajności, jeśli nie wprowadzą odpowiednich narzędzi do monitorowania efektów pracy.

Którzy pracownicy będą pracować krócej?

Wszystko zależy od pracodawcy. Pilotaż dotyczy wyłącznie tych firm i instytucji, które postanowią wziąć w nim udział. Jak podkreśla MRPiPS program ma być dobrowolny i testowy – potrwa ok. 15–18 miesięcy, a jego efekty mają pomóc w podjęciu decyzji, czy wprowadzać zmiany na poziomie całego kraju. Jeśli pomysł się sprawdzi i efekty programu okażą się pozytywne, rząd rozważy nowelizację Kodeksu pracy i rozszerzenie systemu na większą skalę.

Na realizację pilotażu rząd przeznaczy 10 mln zł z Funduszu Pracy

Na realizację pilotażu w 2025 roku rząd przeznaczy 10 mln zł z Funduszu Pracy. To kluczowy element powodzenia programu. MRPiPS zapowiada, że dysponuje konkretnymi narzędziami, które mają zachęcić do wdrożenia krótszego tygodnia pracy.

Dofinansowanie dla pracodawców nawet do 1 mln zł

Pracodawcy, którzy wezmą udział w pilotażu będą mogli ubiegać się o dofinansowanie do 1 mln zł na jeden projekt.

Ważne

Pracodawcy, którzy zgłoszą chęć udziału w programie i spełnią określone kryteria mogą ubiegać się o dofinansowanie w wysokości nawet do miliona złotych.

Możliwość uczestniczenia w programie dotyczy:

  • przedsiębiorców (firm prywatnych),
  • jednostek samorządowych (np. urzędów miejskich, gmin),
  • fundacji i stowarzyszeń.

Kiedy rusza nabór wniosków?

Wnioski o zakwalifikowanie do programu będzie można składać od 14 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. Wyniki mają zostać opublikowane najpóźniej 15 października 2025 r. Jednak zainteresowani pracodawcy już od 1 lipca 2025 r. mogą zacząć wdrażać skrócony czas pracy w swoich organizacjach.