Choć odmowa udzielenia urlopu wydaje się być łamaniem praw pracownika, niekoniecznie musi tak być. Należy zacząć od tego, że wolne jest udzielane na wniosek pracownika. Zgodnie z Kodeksem pracy, jego wymiar zależy od staży pracy. Zatrudnionym przysługuje zatem 20 lub 26 dni wolnego w ciągu roku. Czy pracodawca ma prawo odmówić udzielenia urlopu, jeśli pracownik prawidłowo wypełnił plan urlopowy?
Odmowa udzielenia urlopu przez pracodawcę - czy to zgodne z prawem?
Niestety okazuje się, że w pewnych sytuacjach pracodawca może nie zgodzić się na urlop. Mówi o tym art. 164 Kodeksu pracy.
Przesunięcie terminu urlopu jest także dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
Zgodnie z obowiązującym prawem odmowa udzielenia urlopu jest możliwa wyłącznie wtedy, gdy nieobecność pracownika spowodowałaby problemy z funkcjonowaniem całej firmy. Dzieje się tak np. w momencie, gdy w sezonie urlopowym brakuje osób na danym stanowisku i z tego powodu zakład może utracić płynność finansową lub ciągłość pracy. Musi jednak występować faktyczny stan zagrożenia funkcjonowaniem firmy. Decyzja pracodawcy powinna zostać poparta konkretnymi argumentami. W praktyce takie sytuacje nie występują zbyt często. Na pewno pozwala ich uniknąć przemyślany plan urlopów, który z jednej strony uwzględnia wnioski pracowników, a z drugiej zapewnia normalny tok pracy.
Co, gdy szef odmówi urlopu, a wykupiliśmy wakacje?
Jeżeli argumenty pracodawcy są zasadne, pracownik nie ma wyboru - musi potraktować polecenie jako obowiązek służbowy. Co jeśli poniósł już pewne koszty związane z organizacją wakacji? Odpowiedzi na to pytanie również udziela Kodeks pracy, a dokładnie art. 167.
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. Pracodawca jest obowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.
Oznacza to, że szef musi zwrócić pracownikowi wszystkie środki, które poniósł w związku z zakupem biletów lub rezerwacją wyjazdu. Mówimy jednak o sytuacji, gdy pracodawca najpierw zgodził się na wolne, a później zmienił swoją decyzję. Pracownik może otrzymać zwrot wyłącznie tych środków, które faktycznie poniósł. Konieczne będzie zatem ich udokumentowanie. Warto dodać, że pracodawca ma także prawo odwołać z urlopu pracownika, jeśli jego obecność w pracy jest konieczna i wynika to z nieprzewidzianych okoliczności. W tej sytuacji jest jednak zobowiązany do pokrycia kosztów, jakie podwładny poniósł w związku z odwołaniem wakacji.
Pracownik nie zgadza się z decyzją szefa - co robić?
Bywają sytuacje, że pracodawca notorycznie odmawia danej osobie urlopu lub podaje argumenty, z którymi pracownik się nie zgadza. W takim przypadku zatrudniony ma prawo złożyć wniosek do sądu pracy. Finalnie to przełożony będzie musiał udowodnić, że brak zgody na urlop lub odwołanie z urlopu było zgodne z Kodeksem pracy, a nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia. Jeśli sąd uzna, że to pracownik ma rację, będzie on mógł skorzystać z urlopu.
Warto pamiętać, że nawet gdy nie zgadzamy się z decyzją szefa, trzeba się do niej dostosować. Samowolne udanie się na urlop może zostać uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Skutkiem tego może być rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeśli urlop wypoczynkowy został przesunięty i nie może być wykorzystany w bieżącym roku, pracownik może z niego skorzystać do końca pierwszego kwartału kolejnego roku. Należy jednak zaznaczyć, że w takim przypadku pracodawca również może odmówić wolnego.