Gdy nowe przepisy zaczną obowiązywać, podmioty, które na zlecenie banku zajmują się rozliczeniem z kredytobiorcami i renegocjowaniem umów, będą musiały ubiegać się o licencję nadzoru (do uzyskania w każdym kraju należącym do Unii Europejskiej). Licencja nie będzie konieczna jedynie w przypadku nabywców, którzy działają na własne ryzyko. Dla kredytobiorcy kluczowa jest zasada, że w momencie, gdy zmieni się podmiot obsługujący kredyt, nie może on w żaden sposób ograniczać praw dłużnika. Kredytobiorcy będą zatem przysługiwać takie same uprawnienia wobec firmy windykacyjnej jak wobec banku.
W jaki sposób ustawa zmieni sytuację dłużników?
Podmioty, które zajmą się obsługą kredytu będą musiały trzymać się określonych zasad. Przekazywane przez nich informacje nie będą mogły wprowadzać kredytobiorcy w błąd, być niejasne lub fałszywe. Podmioty będą musiały przestrzegać zasad dotyczących ochrony danych osobowych, a także komunikować się z dłużnikami w sposób najmniej dla nich uciążliwy.
Ustawa wpłynie także w pewien sposób na działania banków. Jeżeli kredytobiorca spóźni się ze spłatą rat kredytu, bank będzie musiał zaproponować mu wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Do tej pory taki obowiązek dotyczył jedynie kredytów hipotecznych. Po wejście w życie ustawy zostaną nim objęte także kredyty konsumenckie. Zanim jednak bank zaproponuje takie rozwiązanie, musi najpierw wysłać wezwanie do dokonania spłaty, w terminie nie krótszym niż 14 dni. W wezwaniu musi również znaleźć się informacja o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację w ciągu 14 dni roboczych.
Restrukturyzacja kredytu - na czym będzie polegać?
Ustawa przewiduje, że restrukturyzacja kredytu będzie polegać na jego refinansowaniu lub zmianie warunków obowiązującej umowy. W drugim przypadku możliwa będzie m.in. zmiana rodzaju kredytu, wydłużenie okresu spłaty, odroczenie części lub wszystkich rat, zawieszenie spłaty, zmiana oprocentowania lub częściowa spłata. Teoretycznie możliwe będzie także przewalutowanie, a nawet częściowe umorzenie lub konsolidacja zadłużenia.
Jeśli kredytobiorca złoży wniosek o restrukturyzację, a kredytodawca go odrzuci, musi przekazać dłużnikowi wyjaśnienia na ten temat w formie pisemnej. Banki będą musiały także opracować nowe procedury dotyczące restrukturyzacji.
Termin na zgłaszanie uwag do projektu minął 6 czerwca. Ta niewielka ilość czasu wynikała z faktu, iż ustawa jest mocno spóźniona. Będzie ona wdrażać założenia dyrektywy NPL z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie podmiotów obsługujących kredyty. Państwa członkowskie Unii Europejskiej miały czas na jej wprowadzenie do 29 grudnia 2023 roku. Prac nie udało się jednak zakończyć ze względu na upływ kadencji Sejmu. Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od jej ogłoszenia. Można zatem spodziewać się, że nowe przepisy zaczną obowiązywać dość szybko.