Od 1 listopada 2023 roku przewidziane jest nowe wsparcie - usługi sąsiedzkie. Nowa forma pomocy może być świadczona przez osoby blisko mieszkające, które wynagradzane są w formie pieniężnej przez gminę.
Usługi sąsiedzkie to nowa forma świadczenia pomocy społecznej, która została wprowadzona m.in. z powodu ograniczonych zasobów kadry opiekuńczej i niedostosowania oferty usługowej do obecnych potrzeb. Spowodowało to konieczność systemowego i środowiskowego rozwoju usług społecznych, a co za tym idzie - ich deinstytucjonalizacji.
Usługi sąsiedzkie. Nowe wsparcie od 1 listopada 2023 roku
Zgodnie z obowiązującymi przepisami świadczenie usług sąsiedzkich będzie możliwe od 1 listopada 2023 roku. Wdrożenie usług sąsiedzkich ma się przyczynić m.in. do rozwoju usług społecznych, głównie dla osób starszych, które wymagają wsparcia w funkcjonowaniu.
Czym są usługi sąsiedzkie?
W zakres usług sąsiedzkich wchodzą świadczenia pomocy społecznej o charakterze opiekuńczym, które organizowane są w miejscu zamieszkania. W ramach usług sąsiedzkich może być świadczona pomoc w zakresie takim jak:
- pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych,
- prosta podstawowa opieka higieniczno-pielęgnacyjna – czynności podstawowe, które nie wymagają specjalistycznego przygotowania,
- w miarę potrzeb oraz możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Kto może skorzystać z pomocy sąsiedzkiej?
Z usług sąsiedzkich będzie mogła skorzystać osoba samotna, która z powodu wieku, choroby lub innych powodów wymaga wsparcia innych osób, ale nie może go otrzymać. Za osobę samotną uznaje się osobę, która samotnie prowadzi gospodarstwo domowe, nie znajduje się w związku małżeńskim ani nie posiada zstępnych ani wstępnych, czyli dzieci, wnuków, rodziców ani dziadków. W ostatnim przypadku prawo przewiduje jednak pewne wyjątki.
Gmina w drodze uchwały może poszerzyć katalog osób, które będą mogły otrzymać usługi sąsiedzkie. To sprawia, że z usług sąsiedzkich będą mogły skorzystać także osoby, których rodzina - w tym wspólnie niezamieszkujący małżonek, dzieci, wnuki, rodzice czy dziadkowie - nie mogą zaoferować takiego wsparcia.
Kto będzie mógł świadczyć usługi sąsiedzkie?
Świadczeniem usług sąsiedzkich będą mogły zajmować się osoby, które ukończyły 18. rok życia, nie należą do rodziny osoby, dla której mają być świadczone usługi, nie są zamieszkującym oddzielnie członkiem rodziny (małżonkiem, wstępnym lub zstępnym) osoby, dla której mają być świadczone usługi i które oświadczyły, że są zdolne pod kątem psychofizycznym do świadczenia tego typu usług. Warunkiem jest także to, by zamieszkiwały w okolicy osoby, dla której przeznaczone są usługi, przeszły szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy i zostały zaakceptowane przez organizatora usług i osobę, na rzecz której usługi te mają być świadczone.
Samotność seniorów to narastający problem
Usługi sąsiedzkie, według Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, mogą w pewien sposób zaradzić poczuciu osamotnienia osób w podeszłym wieku. Samotność jest bowiem coraz poważniejszym problemem wśród seniorów, a w miarę starzenia się społeczeństwa, liczba osób jej doświadczających jest coraz większa.
Z raportu "Oblicza Samotności" przygotowanego przez Szlachetną Paczkę wynika, że co trzeci Polak powyżej 74. roku życia mieszka sam. Co więcej, u 42 proc. badanych osób w wieku powyżej 85 lat obserwuje się objawy depresji, a na ponad 58 tys. nadmiernych zgonów zanotowano w 2020 roku w Polsce, aż 94 proc. stanowiły zgony osób w wieku 65 lat i starszych. Wielu seniorów doświadcza izolacji społecznej, odczuwa pogorszenie nastroju, spadek energii i zmaga z bezsennością.