Usługi sąsiedzkie: co to takiego i na czym polega?
Jak podaje portal GOV.pl, usługi sąsiedzkie (wsparcie sąsiedzkie) to nowa forma świadczenia pomocy społecznej. Została ona wprowadzona na mocy nowelizacji Ustawy o pomocy społecznej pod koniec lipca 2023 roku.
Ta nowa forma usług opiekuńczych ma na celu pomoc osobom starszym, które mieszkają same oraz nie mają najbliższej rodziny czy małżonka. Celem programu je zapewnienie podstawowych potrzeb podopiecznemu. Wsparcie obejmie pomoc np.: przy higienie i pielęgnacji, ale także przez zrobieniu zakupów, posprzątaniu, czy też dotrzymaniu towarzystwa i rozmowie a – w miarę możliwości – zapewnienia również kontaktów z otoczeniem. Jak podają przepisy ustawy, ta forma wsparcia nie wymaga specjalistycznej wiedzy i kompetencji.
Kto będzie mógł skorzystać ze wsparcia sąsiedzkiego?
Z usług sąsiedzkich będzie mogła skorzystać osoba samotna, która z powodu choroby, wieku lub też innych powodów potrzebuje pomocy innych osób, natomiast nie może jej otrzymać. Osobą samotną jest osoba, która:
- sama prowadzi gospodarstwo domowe
- nie pozostaje w związku małżeńskim
- nie ma bliskich osób spokrewnionych w linii prostej, czyli zstępnych ani wstępnych, to jest: dzieci, rodziców, wnuków lub dziadków.
Nowe przepisy pozwalają gminie, aby ta w drodze uchwały mogła zdecydować o rozszerzeniu katalogu osób, które będą mogły skorzystać z usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich. W tym przypadku z usług mogłyby skorzystać również osoby, których rodzina w tym wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni oraz wstępni nie mogą zaoferować jej takiej pomocy.
Kto może być opiekunem seniora w ramach pomocy sąsiedzkiej?
Opiekunowie biorący udział w programie będą powoływani przez gminę. Konkretny opiekun musi być zaakceptowany przez seniora, dla którego usługi będą świadczone. Opiekunem seniora w ramach pomocy sąsiedzkiej może być osoba, która:
- nie należy do rodziny seniora
- jest pełnoletnia
- mieszka w okolicy miejsca zamieszkania seniora
- zna zasady pierwszej pomocy przedmedycznej
- sporządza oświadczenie, że jest zdolną fizycznie i psychicznie do wypełniania obowiązków związanych z opieką nad seniorem jak również
- została zaakceptowana przez organizatora usług i osobę, na rzecz której będą świadczone usługi opiekuńcze.
Od kiedy będzie możliwe skorzystanie ze wsparcia sąsiedzkiego i kto je organizuje?
Seniorzy będą mogli skorzystać ze wsparcia sąsiedzkiego od 1 listopada 2023 roku. Opieka będzie zorganizowana na zlecenie samorządów, a środki zapewni Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Organizatorem usług sąsiedzkich będą gminy właściwe ze względu miejsca zamieszkania osoby ubiegający się o przyznanie jej tego typu pomocy lub też inne podmioty uprawnione do prowadzenia takiej działalności. Gmina bowiem może zlecić realizację programu organizacjom społecznym.
Usługi opiekuńcze w ramach wsparcia sąsiedzkiego będą dla seniora nieodpłatne. W przypadku tej formy pomocy nie mają zastosowania kryteria dochodowe. Zatem sytuacja finansowa osoby wymagającej usług sąsiedzkich nie jest brana pod uwagę. Natomiast opiekunowie będą wynagradzani przez samorządy, które otrzymały na ten cel 30 milionów złotych. Wysokość i zasady wypłaty wynagrodzenia oraz inne kwestie związane z realizacją usług będą ustalane przez radę gminy w uchwale (w przypadku realizacji usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich przez gminę). Gminy, które podejmą się realizacji usług w formie wsparcia sąsiedzkiego będą miały możliwość pozyskania dodatkowych środków finansowych na ich realizację w 2024 roku w ramach programu „Korpus Wsparcia Seniorów”.