Kluczowy projekt transportowy, łączący litewską Kłajpedę z greckimi Salonikami, a biegnący przez Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię i Bułgarię nabiera coraz realniejszych kształtów. W swojej zasadniczej formie Via Carpatia ma powstać do 2030 roku – poinformował minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Kluczowy dla Polski i regionu projekt dostał ostatnio wsparcie z Brukseli: razem z Centralnym Portem Komunikacyjnym (CPK) został na początku grudnia wpisany do sieci bazowej Transeuropejska Sieć Transportowa (TEN-T), czyli sieci głównych szlaków komunikacyjnych w UE.
Via Carpatia, której idea powstała jeszcze w 2006 roku, ma na celu zwiększenie spójności gospodarczej i terytorialnej Unii Europejskiej. Łącząc słabo skomunikowanie regiony Via Carpatia tworzy duży potencjał do budowania powiązań ekonomicznych między nimi i wzrostu poziomu dobrobytu – podkreślił w rozmowie z PAP Konrad Popławski.
Autostrada flanki wschodniej
Jednak jak podkreślił europoseł Tomasz Poręba, projekt jest również kluczową inwestycją dla wschodniej flanki NATO. Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę rośnie znaczenie szlaku w zakresie potrzeb związanych z obronnością, gdyż Via Carpatia stanie się też autostradą flanki wschodniej – dodaje Popławski.
Decyzja Rady UE o wpisaniu projektu do TEN-T, co było wynikiem wieloletnich polskich starań, otwiera drogę do unijnego finansowania i gwarantuje, że szlak ten rzeczywiście powstanie. Jak podkreślił w rozmowie z PAP Popławski, decyzja jest „olbrzymim sukcesem i sygnałem, że region pracowicie budując koalicję wsparcia dla określonych projektów infrastrukturalnych jest w stanie przeforsować ich wpisanie do sieci najważniejszych połączeń transportowych w UE”.
Stopień zaawansowania poszczególnych odcinków krajowych Via Carpatii jest różny. Plany zakładają, że sieć bazowa zostanie ukończona do 2030 roku, a sieć kompleksowa do 2050 roku. Polska planuje ukończyć prace na swoim odcinku w przeciągu kilku lat, a jego część jest już oddana do użytku. Najbardziej zaawansowane są projekty na Węgrzech, w Grecji i na Litwie. Dużo większe są problemy z finansowaniem budowy trasy na Słowacji, w Rumunii i w Bułgarii – zauważa Popławski.
Idea utworzenia szlaku Via Carpatia została zapoczątkowana w 2006 roku w Łańcucie przez ministrów Litwy, Polski, Słowacji i Węgier pod patronatem ówczesnego prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Całkowita długość odcinka polskiego, biegnącego przez Białystok, Lublin i Rzeszów, wynosi ok. 760 km.
Marcin Furdyna