Subskrybuj nas na Youtube
Świat, w którym żyjemy, możemy ujmować z dwóch perspektyw. Z perspektywy godzin, dni, miesięcy, lat i z perspektywy lat, dekad, stuleci. W pierwszej perspektywie – świadomości potocznej – widzialny świat tworzą wydarzenia, które wypełniają ekrany telewizorów, monitorów i gazet. W drugiej – perspektywie czasu długiej fali, poznania teoretycznego, odtwarzamy determinanty, mechanizmy kształtujące dynamikę dnia powszedniego. Gołym okiem nie są one widoczne. Kryją się w relacjach człowieka z przyrodą, w stosunkach między gospodarującymi podmiotami. Obie perspektywy poznawcze są konieczne dla możliwości rozumienia świata, w którym żyjemy.
Na przykład zaskakujące w perspektywie codzienności posunięcia prezydenta Trumpa może tłumaczyć kurcząca się rola dolara i amerykańskiej gospodarki w świecie i w efekcie osłabienie geopolitycznej hegemonii USA. Także pełzający zamach stanu w Polsce dobrej zmiany to rezultat narastających konsekwencji neoliberalnej transformacji i peryferyjnego statusu gospodarki narodowej.
Słabością medialnego obrazu współczesnego świata jest to, że kształtuje go perspektywa wydarzeniowa. Koresponduje ona z wiedzą zdroworozsądkową ludzi, z wiedzą uogólniającą ich doświadczenia społeczne, a te kształtują bieżące realia procesów gospodarowania, życia politycznego czy popkultury. Tymczasem kiedy ujmujemy aktualny moment historyczny w perspektywie długofalowej, widzimy przez swoiste szkiełko obraz ludzkości, która ugrzęzła w kolejnej fazie ewolucji realnego kapitalizmu.
To neoliberalny kapitalizm bez granic – turbokapitalizm. Przez dwa ostatnie stulecia kapitalizm dołączał swój mechanizm akumulacji bogactwa, swoistą turbosprężarkę, do zdobyczy myśli ludzkiej. Przyniosła ona nieznany cywilizacji rolniczej postęp techniki, który z kolei umożliwił dotarcie do nowych materiałów i energii. Synergia rewolucji przemysłowej i kapitalizmu umożliwiła ogromnej części populacji ludzkiej „wielką ucieczkę” od nędzy, głodu i chorób – które, niczym jeźdźcy Apokalipsy, regularnie dziesiątkowały społeczeństwa rolników.
Dodatkowo nowoczesność przyniosła znaczne upodmiotowienie jednostki, większą ekspresję jej potrzeb bytowych i kulturowych, a także uwolniła ją od presji kolektywu.
Jednak kapitalizm ma ujemne koszty zewnętrzne – ekologiczne, społeczne, zdrowotne. Funkcjonowanie jednostki jako przedsiębiorcy biorącego swój los we własne ręce wiąże się bowiem z dużymi obciążeniami. Można w związku z tym mówić tylko o jego plusach ujemnych, by odwołać się do rodzimego Dialektyka.