Opłaty za śmieci. Mało kto wie o tych zniżkach i zwolnieniach

Opłata za wywóz śmieci, oficjalnie nazywana opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi, to comiesięczna danina, która dotyczy każdego obywatela. Jej stawki stale rosną, głównie z powodu inflacji i zwiększonych kosztów utylizacji odpadów. Mało kto jednak wie, że można skorzystać ze zniżek lub całkowitego zwolnienia z tej opłaty.

Kto składa deklaracje i czym są odpady komunalne?

Deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składa właściciel nieruchomości, na której powstają śmieci. Obowiązek ten dotyczy także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych, jednostek organizacyjnych lub osób posiadających nieruchomości w zarządzie, a także innych podmiotów władających nieruchomością. Jeśli kilka podmiotów jest zobowiązanych, to ten, który faktycznie włada nieruchomością, składa deklarację. Właściciele mogą także zawrzeć pisemną umowę.

Kiedy płacimy za śmieci i jak oblicza się opłatę?

Płacimy za wywóz śmieci co miesiąc, jeśli na naszej nieruchomości mieszkają ludzie lub powstają odpady. W przypadku domków letniskowych i nieruchomości rekreacyjnych opłata jest roczna, niezależnie od długości korzystania.

Rada gminy wybiera metodę ustalenia opłaty. Dla nieruchomości zamieszkałych to zazwyczaj iloczyn ustalonej stawki i wskaźnika, np. liczby mieszkańców, zużycia wody lub powierzchni lokalu. Rada gminy może zróżnicować stawki, uwzględniając czynniki takie jak obszar (wieś/miasto) czy nieregularne wytwarzanie odpadów. Co ważne, stawki te są wyższe, jeśli odpady nie są zbierane selektywnie – od dwu- do czterokrotności podstawowej stawki.

Selektywna zbiórka:. Kary za brak segregacji

W Polsce obowiązują jednolite zasady segregacji odpadów. Musimy zbierać selektywnie: papier (niebieski pojemnik), szkło (zielony), metale i tworzywa sztuczne (żółty) oraz bioodpady (brązowy). Gminy mogą zdecydować o rozdzieleniu szkła bezbarwnego (biały pojemnik).

Jeśli nie segregujemy odpadów, firma odbierająca śmieci zgłasza to gminie. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wszczyna wtedy postępowanie, które skutkuje podwyższoną opłatą, nie niższą niż dwukrotność i nie wyższą niż czterokrotność stawki podstawowej.

Jak załatwić sprawę i kiedy złożyć deklarację?

Deklarację o wysokości opłaty za śmieci złożysz w urzędzie miasta lub gminy, a często także przez internet. Masz na to 14 dni od dnia zamieszkania pierwszej osoby na nieruchomości lub powstania odpadów. Jeśli zmienisz dane wpływające na wysokość opłaty (np. liczba mieszkańców), musisz złożyć nową deklarację do 10 dnia miesiąca następującego po zmianie.

Jeśli urząd znajdzie braki w deklaracji, wezwie cię do ich uzupełnienia. Brak uzupełnienia może skutkować decyzją administracyjną ustalającą wysokość opłaty. Usługa złożenia deklaracji jest bezpłatna, chyba że korzystasz z pełnomocnika (wtedy opłata skarbowa wynosi 17 zł). Od decyzji można się odwołać w ciągu 14 dni.

Rosnące stawki: Przykłady z polskich miast

Wiele gmin podnosi stawki za wywóz śmieci, często argumentując to wzrostem kosztów utylizacji i brakiem konkurencji na rynku. Przykłady z ostatnich miesięcy:

• Kobiór: Od 2025 roku ujednolicono stawki na 35 zł miesięcznie od osoby (wcześniej od 23,50 zł do 37,50 zł, zależnie od liczby mieszkańców). Gmina tłumaczy to jedyną ofertą na odbiór odpadów i rosnącymi kosztami.
• Radom: Od 1 października 2024 roku nastąpił kolosalny wzrost opłat, w niektórych przypadkach aż o 100 procent. W zabudowie jednorodzinnej dla jednoosobowego gospodarstwa domowego stawka wzrosła z 17 zł do 41 zł, a dla wieloosobowego z 40 zł do 78 zł. W zabudowie wielorodzinnej stawki to 30 zł dla jednoosobowych (wcześniej 15 zł) i 60 zł dla wieloosobowych (wcześniej 33 zł).
• Kłodzko: Od 1 czerwca 2024 roku obowiązuje stawka 46 zł od mieszkańca miesięcznie.
• Długołęka: Od 1 października stawka wynosi 45 zł miesięcznie od mieszkańca (wcześniej 26 zł).
• Starogard Gdański: Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzą nowy sposób naliczania opłat. Stawki wyniosą 49,50 zł dla samotnych, 99,50 zł dla gospodarstw dwuosobowych i 129,50 zł dla gospodarstw trzyosobowych i większych (wcześniej 39 zł i 79 zł).

Stawki powyżej 40 zł miesięcznie od osoby staną się normą od 2025 roku również w gminie Grudziądz (45 zł), Nowa Ruda (43 zł), Żywiec (44 zł) i gminie Wieprz (41 zł).

Zniżki na śmieci

Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi to stały element domowego budżetu. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy, że istnieją sytuacje, w których można liczyć na zniżki lub całkowite zwolnienie z tych należności. Aby poznać szczegóły, najlepiej skontaktuj się z urzędem miasta lub gminy, właściwym dla twojego miejsca zamieszkania, lub sprawdź ich stronę internetową.

Gminy mają możliwość całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłat za śmieci dla gospodarstw domowych spełniających kryterium dochodowe. Obecnie progi wynoszą: 776 zł na osobę dla gospodarstwa jednoosobowego oraz 600 zł na osobę dla gospodarstwa wieloosobowego.

Podobnie, jeśli posiadasz Kartę Dużej Rodziny, możesz liczyć na ulgę. Ważne jest jednak, że gminy mogą, ale nie muszą, wprowadzać takie udogodnienia dla rodzin wielodzietnych, czyli tych wychowujących co najmniej trójkę dzieci. Zawsze warto sprawdzić lokalne przepisy.

Właściciele nieruchomości, którzy kompostują bioodpady w przydomowym kompostowniku, mają prawo do ulgi w opłatach za śmieci. To zachęta do ekologicznego zarządzania odpadami organicznymi.