Bezprawne opłaty na cmentarzach? Sąd wydał przełomowy wyrok

Wyrok zapadł 12 marca 2025 roku w odpowiedzi na skargę Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu dotyczącą uchwały Rady Miejskiej z 19 grudnia 2016 r. oraz jej późniejszych zmian z lat 2021 i 2023. Decyzją sądu cała uchwała wraz z załącznikami została uznana za nieważną.

Jak poinformowała serwis finanse.wp.pl rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Radomiu, prok. Anna Góźdź, skarga została wniesiona 2 stycznia 2025 roku do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego VIII Wydział Zamiejscowy w Radomiu. W jej treści zakwestionowano legalność opłat za groby, płyty nagrobne oraz usługi pogrzebowe, wskazując, że nie mają one podstawy prawnej.

Orzeczenie sądu nie jest jeszcze prawomocne. Strony mają 30 dni na wniesienie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Bezprawne opłaty na cmentarzach? Sąd wydał przełomowy wyrok

Jak przypomina serwis finanse.wp.pl sprawa Radomia nie jest odosobniona. Wcześniej podobne orzeczenia zapadały w innych miastach.

W 2024 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, że jedyną legalną opłatą na cmentarzach jest ta związana z pochówkiem i przedłużeniem prawa do grobu. Wszelkie inne koszty, w tym opłaty za dodatkowe pochówki w grobie rodzinnym czy przedłużenie ważności grobu po 20 latach, zostały uznane za sprzeczne z ustawą o cmentarzach.

Na podobne rozstrzygnięcie zdecydował się także Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie uchwały Rady Miejskiej w Rzeszowie, dotyczącej tzw. opłaty prolongacyjnej. Sąd orzekł, że samorządy nie mogą pobierać dodatkowych opłat za utrzymanie grobów murowanych, ponieważ obowiązujące przepisy tego nie przewidują.

Co dalej? Możliwe konsekwencje dla samorządów

Seria sądowych rozstrzygnięć kwestionujących opłaty cmentarne może oznaczać poważne konsekwencje dla budżetów samorządów. Do tej pory traktowano je jako ważne źródło finansowania cmentarzy komunalnych. Teraz władze lokalne będą musiały znaleźć nowe sposoby na pokrycie kosztów ich utrzymania.

Dodatkowo, mieszkańcy, którzy latami uiszczali bezprawnie pobierane opłaty, mogą domagać się ich zwrotu. Ponieważ unieważnienie przepisów działa wstecz, możliwe są roszczenia o zwrot kosztów za np. dochowanie do istniejącego grobu czy przedłużenie jego ważności.

Orzeczenia sądowe pokazują, że obecne przepisy są nieprecyzyjne i wymagają zmian, co potwierdzają także samorządowcy. Ustawa o cmentarzach pochodzi z 1959 roku i nie reguluje jednoznacznie wielu kwestii związanych z finansowaniem cmentarzy.

Źródło: Finanse.wp.pl, WIRTUALNA POLSKA