Od 1 stycznia 2025 r. wzrosną kryteria dochodowe w pomocy społecznej. Podlegają one weryfikacji co trzy lata. Prof. Ryszard Szarfenberg, przewodniczący Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu wskazał, że weryfikacja kryteriów dochodowych co trzy lata powoduje, że szybko stają się one niższe niż granica skrajnego ubóstwa.
EAPN Polska
Prof. Ryszard Szarfenberg, przewodniczący Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu (EAPN Polska) wskazał w rozmowie z redakcją Dziennik.pl, że obecna weryfikacja i poprzednia nie uwzględniały prognoz inflacji. Jeśli decyzje o kryteriach podejmowane są na okres trzyletni, to wzrost inflacji w tym okresie oznacza, że szybko stają się niższe niż granica ubóstwa skrajnego. Jest ona w dodatku waloryzowana co roku nieco powyżej inflacji - powiedział Szarfenberg. Zaznaczył, że kryteria dochodowe niższe niż granica skrajnego ubóstwa powodują, że część skrajnie ubogich nie kwalifikuje się do pomocy społecznej. Chyba jest jasne, że taka sytuacja jest skandaliczna - podkreślił. Przypomniał, że metodę weryfikacji kryteriów przyjęto w 2004 r. i już wtedy przewidywano, że zawiedzie przy wyższej inflacji. Dowodem na to był okres 2022-2024. Podwyżka zaproponowana przez rząd rekompensuje spadek kryteriów w stosunku do granicy skrajnego ubóstwa, ale już od 2025 r. sytuacja z poprzedniego okresu będzie się odtwarzać. Poza tym system ma już trzy rodzaje kryteriów, wyższe są dla zasiłku stałego i pomocy żywnościowej. - wytłumaczył przewodniczący EAPN Polska.
Stanowisko MRPiPS
Ministerstwo Rodziny, Pracy I Polityki Społecznej 20 maja poinformowało na platformie X, że pracuje nad kompleksową reformą systemu pomocy społecznej. Resort przypomniał, że obecna ustawa ma już 20 lat i jest to moment, w którym należy zbudować nowy system pomocy społecznej, który będzie dostosowany do obecnych warunków. Resort wskazał także, że planowana inflacja między styczniem 2022 r. a grudniem 2024 r. wyniesie 29 proc. Zaznaczono, że podwyżka progu to w niektórych przypadkach aż 37 proc. i wynosi znacznie więcej niż inflacja z trzech lat. Resort planuje, by kryteria były obligatoryjnie zmieniane co roku - a nie jak w tej chwili - co trzy lata. Planowana reforma zdaniem resortu ma poprawić sytuację osób najuboższych systemowo, a nie doraźnie. Ma zostać powołany Zespół ds. Reformy Pomocy Społecznej.
Zespół ds. Reformy Pomocy Społecznej
Szarfenberg zaznaczył, że powołanie forum do dyskusji nad zmianami w pomocy społecznej jest bardzo potrzebne. Dodał, że decyzje dotyczące kryteriów nie są skomplikowane, a już sama zmiana na weryfikację roczną i przesunięcie decyzji na drugą połowę roku znacznie by sytuację poprawiły. Jest jednak wiele innych zagadnień do zmiany zarówno w świadczeniach pieniężnych, np. zasiłki okresowe są gwarantowane tylko w połowie, jak i w organizacji pomocy społecznej. Od 2019 część ośrodków pomocy społecznej przekształca się w centra usług społecznych. Nie jest jasne jaki ma to sens, jeśli nie będzie to reforma całościowa- powiedział. Oczekujemy, że Zespół szybko zaproponuje zmiany w metodzie weryfikacji kryteriów i zaczną one obowiązywać już od przyszłego roku. Co do innych zmian możliwe, że będzie to większe wyzwanie - dodał przewodniczący EAPN Polska.